بررسی معناشناختی استعاره های چند شبکه ای در دیوان شمس (از مراحل نطفه بستن تا فطام)

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: فصلنامه نقد ادبی، دوره: 8، شماره: 30
  • کد COI اختصاصی: JR_LCQFN-8-30_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 55
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

طاهره کریمی

Ph.D. in Persian, Al-Zahra University

چکیده

کاربرد استعاره های گسترده و گوناگون در متون عرفانی موجب شده است که دیدگاه های نوی پیش روی مخاطب باز شود و فهم افراد در باب عالم معانی گسترش یابد. در واقع، استعاره به سبب عملکرد تداعی گری-اش در متون عرفانی به تسهیل شماری از تجارب نو کمک می کند؛ تجاربی که از دایره تجربه مستقیم فرد خارج است. این پژوهش بر اساس دیدگاه های لیکاف و جانسون، دو نظریه پرداز معنی شناسی شناخت گرا، انجام شده است. این دو نظریه پرداز بر این باورند که استدلال و مفهوم سازی بستگی لاینفک با ویژگی های فیزیکی و محیطی دارند. در اشعار مولوی مجموع مفهوم سازی ها و استدلال ها با توجه به قابلیت های بیولوژیکی و تجربه-های جسمانی و اجتماعی انسان طرح شده است. شبکه ای از روابط استعاری در نظام شناختی مولوی وجود دارد که به شکل «زنجیره ای» از زمان نطفه بستن و تشکیل جنین در رحم آغاز و تا فطام کودک ادامه می-یابد. افزون بر این، بارداری مریم(س) و زایش عیسی(ع)، یکی از پرکاربرد ترین استعاره ها برای تبیین معانی و معارف مولوی از جمله «وحدت اولیا» است. همچنین در درون این شبکه، مولوی از رابطه «مادر و کودک» برای تبیین و تفهیم رابطه «خداوند و انسان» استفاده می کند. در این مقاله، برای رسیدن به نتیجه بهتر، پیوندهای مادر و همه تصویرهای مرتبط با آن (از جمله پستان و شیر) تحلیل، و در صورت لزوم به ابیات مثنوی نیز استناد شده است. مولوی توانسته است در زبان هنری خود، مراحل سیر و سلوک و احوال روحانی را با طبیعی ترین تجربه های فیزیکی انسان، یعنی مراحل رشد وی، تبیین کند.

کلیدواژه ها

Mawlānā, Diwan-e Shams, mother, Child, metaphorical network, cognitive linguistics, مولوی, دیوان شمس, مثنوی, استعاره مفهومی, معناشناسی شناختی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.