بررسی اثر کاربرد کودهای آلی و شیمیایی بر جذب عناصر پر مصرف و فلزات سنگین در سبزیجات (مورد مطالعه؛ گونه شاهی: Lepidium sativum)

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی بهداشت محیط، دوره: 9، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JEHE-9-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 93
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مریم یونسیان

PhD. Candidate in Environmental Science, Department of the Environment, College of Basic Sciences, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran

مهرداد چراغی

Ph.D. in Environmental Science, Associate Professor of Environmental Science, Department of the Environment, College of Basic Sciences, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Ira

سهیل سبحان اردکانی

Ph.D. in Environmental Science, Professor of Environmental Science, Department of the Environment, College of Basic Sciences, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran.

بهاره لرستانی

Ph.D. in Environmental Science, Associate Professor of Environmental Science, Department of the Environment, College of Basic Sciences, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Ira

هاجر مریخ پور

Ph.D. in Soil Science, Assistant Professor of Soil Science, Department of Green Space, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Sayyed Jamaleddin Asadabadi University, Asadabad, Iran

چکیده

زمینه و هدف : استفاده طولانی مدت از لجن فاضلاب و کود منجر به تجمع عناصر سنگین در خاک می­شود که این موضوع ممکن است موجب جذب بیش تر از حد این عناصر توسط گیاه و به تبع آن ورود این عناصر سمی به زنجیر غذایی انسان و حیوان شود. لذا، این تحقیق با هدف بررسی جذب فلزات سنگین و عناصر پر مصرف در سبزی شاهی کشت شده در خاک­های تحت تیمارهای مختلف کود و لجن انجام شد. مواد و روش­ها: این پژوهش توصیفی، در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در محیط و شرایط گلخانه انجام شد. تیمارهای مورد ارزیابی شامل تیمار با کود شیمیایی (دی آمونیوم فسفات)، کمپوست لجن هاضم بی هوازی، کمپوست لجن بدون عمل هضم و لجن خام در مقادیر وزنی ۲۸، ۵۷ و ۱۱۵ گرم و تیمار شاهد بود. غلظت عناصر سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک و عناصر پر مصرف شامل فسفر، ازت و کربن در برگ سبزی شاهی به روش طیف سنجی نوری پلاسمای جفت شده القایی خوانده شد و داده­ها با استفاده از نسخه ۲۱ نرم افزار آماری SPSS پردازش شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که بیشینه میانگین غلظت آرسنیک و ازت (میلی گرم در کیلوگرم) در سبزی شاهی به ترتیب با مقادیر ۵۹۲/۰ و ۲/۱۰ و بیشینه میانگین غلظت کادمیوم، جیوه، سرب و عناصر کربن و فسفر (میلی گرم در کیلوگرم) در سبزی شاهی به ترتیب با ۹۵۶/۰، ۷۰۱/۰، ۲۵/۱، ۵/۹۸ و ۳/۱۰ در هر دو مورد به تیمار ۱۱۵ گرم کود دی آمونیوم فسفات مربوط بود. نتایج آزمون تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمار کود، لجن و شاهد و بین مقادیر ۲۸، ۵۷ و ۱۱۵ گرم تیمار کود و لجن در سبزی شاهی از نظر غلظت فلزات سنگین و عناصر پر مصرف تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (۰۵۰/۰ > p). نتیجه گیری: از آن جا که افزایش مقدار مصرف کود و لجن به خاک منجر به افزایش غلظت فلزات سنگین و عناصر پرمصرف در سبزی شاهی شده است، لذا، می بایست در استفاده از کود و لجن در زمین های کشاورزی دقت نظر صورت گیرد. همچنین، مشخص شد که بیشینه جذب فلزات سنگین و عناصر پرمصرف در سبزی شاهی به ترتیب مربوط به تیمار لجن خام و کود دی آمونیوم فسفات بود که نشان دهنده کیفیت بهتر کود کمپوست نسبت به کود شیمیایی و لجن خام است.

کلیدواژه ها

Bio-organic fertilizer, Chemical fertilizer, Heavy metals, Macronutrient, Lepidium sativum, کود آلی, کود شیمیایی, فلزات سنگین, عناصر پرمصرف, سبزی شاهی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.