علی گزنی - استادیار علم و اطلاعات و دانش شناسی،موسسه استنادی و پایش علم و فناوری علوم جهان اسلام ISC، شیراز، ایران

این پژوهش به دنبال ۱) سنجش سرعت رشد ارتباطات علمی کشور و تاثیر آن بر مرجعیت علمی آن در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا، ۲) ترسیم وضعیت دانشگاه ها و مراکز پژوهشی با تولید علم بالاتر کشور در همین زمینه و ۳) ارائه راهکارهایی برای اثرگذارتر کردن پژوهش ها با مشارکت بین المللی است. در دنیا سهم مقالات با مشارکت بین المللی با سرعت نسبتا بالائی در حال توسعه است که ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. هرچند این دسته از مقالات به طور متوسط استناد بالاتری نسبت به دیگر مقالات دریافت می کنند، اما این قاعده برای همه مقالات عمومیت ندارد. یکی از عوامل موثر بر افزایش اثرگذاری استنادی مقالات ترکیب گروه های پژوهشی است.از روش علم سنجی استفاده شد. داده های مدارک بین المللی ایران و دنیا در ۱۵ سال اخیر از پایگاه های این سایت و وب آو ساینس شرکت کلاریویت آنالیتیکس مبنای تحلیل ها در پژوهش حاضر قرار گرفت.یافته های پژوهش نشان داد که سرعت رشد ارتباطات علمی هرچند در سال های اخیر شتاب بیشتری گرفته است، اما همچنان با رشد علمی کشور همگام نشده است. به رغم اینکه مقالات با مشارکت بین المللی نقش مهمی در مرجعیت علمی ایران داشته اند، اما اثرگذاری مقالات با مشارکت بین المللی در مقایسه با دیگر قدرت های علمی برتر دنیا نیاز به بهبود دارد. توجه دانشگاه ها و مراکز پژوهشی به توسعه تعاملات بین المللی هم زمان با افزایش اثرگذاری پژوهش ها در افزایش مرجعیت علمی آن ها تاثیر به سزایی دارد. گروهی از دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در کشور در توسعه همکاری های علمی موفق تر بوده اند، اما از ظرفیت های همکاری علمی در راستای مرجعیت علمی به صورت کامل استفاده نکرده اند. درجه اثرگذاری همکاران، میزان بهره وری و تعداد مقالات با مشارکت بین المللی آنها عوامل مهمی هستند که بر افزایش مرجعیت علمی مقالات حاصل مشارکت های بین المللی موثرند.برای ارتقای سطح مرجعیت علمی در کشور لازم است نگاهی راهبردی به انتخاب همکاران داشته باشیم. گروه های پژوهشی که از پژوهشگرانی با درجه اثرگذاری استنادی بالاتر، میزان بهره وری و مشارکت های بین المللی بیشتری تشکیل شده باشند بر تعداد استنادهای دریافتی پژوهش منتج از همکاری اثر چشمگیری دارند، بنابراین تغییر در آئین نامه هایی که به حمایت از مشارکت های بین المللی می پردازند، آگاهی دادن به سیاست گذاران و پژوهشگران نسبت به تاثیر انتخاب همکاران در مرجعیت پژوهش و به کارگیری ابزارهای همتایاب به بهره گیری بیشتر از مشارکت های بین المللی در راستای ارتقای مرجعیت علمی خواهد انجامید.

همکاریهای علمی بین الملل, مشارکت علمی بین المللی, مرجعیت علمی, همتایاب, تولید علم, ایران