بررسی مفهوم سازی حرکت در افعال مرکب فارسی: رویکردی شناختی

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات زبان و گویش های غرب ایران، دوره: 10، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_JLW-10-4_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 222
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بهشته ازگلی

دانشجوی دکتری زبان‎شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

حیات عامری

دانشیار گروه زبان‎شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

بهرام مدرسی

دانشیار گروه زبان‎شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

حرکت به‎عنوان یکی از مفاهیم بنیادی در نظام شناختی بشر به گونه‎های مختلف در زبان‎ها بازنمایی می‎شود. پژوهش حاضر نحوه واژگانی‎شدگی فعل مرکب حرکتی در زبان فارسی را بررسی می‎کند. نوع پژوهش توصیفی‎‎– تحلیلی است که به چگونگی واژگانی‎شدگی در افعال مرکب حرکتی تشکیل‎شده از عنصر غیرفعلی (اسم، صفت یا قید) و همکرد (کردن، دادن، شدن، زدن، خوردن،رفتن، بردن، آمدن، کشیدن، و ...) براساس نظریه واژگانی‎شدگی تالمی (۱۹۸۵) می‎پردازد تا به میزان واژگانی‎شدگی این افعال در زبان فارسی که به دو گونه «مرکب واژگانی‎شده و مرکب تابع‎محور» تقسیم می‎شوند، دست یابد. ازاین‎رو، ۱۰۰ فعل مرکب حرکتی مندرج در فرهنگ سخن (۱۳۸۱) جمع‎آوری و بررسی شدند. تحلیل‎ها نشان می‎دهد که واژگانی‎شدگی در مولفه‎های حرکت و شیوه از بسامد بیشتری برخوردار است. از نتایج دیگر، این است که اصل نظریه‎ اسلوبین (۱۹۶۰)، درخصوص تمایل سخنگویان زبان‎های فعل‎محور بر حذف‎ مسیر در جملات، درمورد زبان فارسی نیز صدق می کند. تالمی (۲۰۰۰ب) حضور شیوه و سبب را به طور هم‎زمان نفی می‎کند و زیر ساختی مجزا برای تعیین هریک به‎دست می‎دهد؛ اما حین بررسی با افعالی روبه‎رو شدیم که هم‎زمان شیوه و سبب را در فعل رمزگذاری می‎کنند.

کلیدواژه ها

زبان‎شناسی شناختی, فعل حرکتی, فعل مرکب, واژگانی‎شدگی, فعل مرکب واژگانی‎شده

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.