محمدحسین حضرتی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
حسن احمدزاده - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
علی پناهی - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

یکی از بخش هایی که می توان گفت عامل ایجاد تغییرات اساسی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در شهرها بوده و امروزه به عنوان یک صنعت پویای اقتصادی از آن نام برده می شود، گردشگری است؛ که نقش کلیدی در بهبود کیفیت زندگی شهروندان ایفاء می کند. در پژوهش حاضر ارزیابی اثرات توسعه گردشگری بر کیفیت زندگی شهروندان در کلان شهر تبریز، بر اساس ساختار تجزیه وتحلیل مدل های ترکیبی تولیدشده توسط توانمندی های سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شده است. برای این منظور ابتدا مدل سازی مکانی برای تعیین پتانسیل های گردشگری در کلان شهر تبریز با یک رویکرد نوین مدل سازی و استفاده از قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی در مدیریت داده های مکانی برای ترکیب اطلاعات واقعی (عوامل تاثیرگذار بر پتانسیل گردشگری)، موردبررسی قرارگرفته است. سپس از طریق تهیه پرسشنامه برای محلات دارای پتانسیل گردشگری، ارتباط توسعه گردشگری و کیفیت زندگی شهروندان موردبررسی قرار گرفت. بر اساس یافته های تحقیق؛ در مدل خودسازمان دهی برای توسعه گردشگری و آزمون رگرسیون چندمتغیره، سطح پتانسیل مناطق ۶ و ۹ دارای کمترین سطح همبستگی و رابطه برای تاثیر توسعه گردشگری در ارتقاء و بهبود کیفیت زندگی هستند ولی در مدل خودسازمان دهی، سطح پتانسیل مناطق ۸ و ۱۰ و در آزمون رگرسیون چندمتغیره، مناطق ۲ و ۴ و ۸ و ۱۰ دارای بیشترین سطح همبستگی و رابطه برای تاثیر توسعه گردشگری در ارتقاء و بهبود کیفیت زندگی در سطح مناطق ده گانه کلان شهر تبریز می باشند. همچنین نتایج نشان داد که محدوده موردمطالعه سطح مناسبی از کیفیت زندگی را دارا می باشد و توسعه گردشگری میزان رضایتمندی شهروندان و گردشگران را تحت تاثیر قرار می دهد. زیرا روابط بین جنبه های توسعه گردشگری و کیفیت زندگی از لحاظ آماری در ۸ منطقه کلان شهر تبریز معنادار می باشند و نتایج این پژوهش با مطالعات قبلی همخوانی دارد.

گردشگری شهری, مدل خوشه بندی, مدل خودسازمان دهی, متغیرهای محیطی, کلان شهر تبریز