کاربست نظریه احیای حقوق عامه در دادرسی اداری (مطالعه آرای موسسان اساسی)
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: مجله حقوقی دادگستری، دوره: 87، شماره: 123
- کد COI اختصاصی: JR_JLJ-87-123_015
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 227
نویسندگان
استاد گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران
استادیار حقوق عمومی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران
چکیده
نظارت قضایی، به واسطه ویژگیهای منحصر به فرد خود از جمله همراهی با ضمانت اجراهای قهری، نقش تعیینکنندهای در تحقق حاکمیت قانون و تضمین حقوق شهروندان دارد. نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با تصویب اصلاحیه قانون دیوان عدالت اداری (۱۴۰۲) مقوله حقوق عامه را در حوزه دادرسی اداری به صراحت مورد شناسایی قرار داد. این امر، در صورتی است که با گذشت بیش از یک سده از حیات حقوق عامه (قانون اصول تشکیلات عدلیه، محاضر شرعیه و حکام صلحیه ۱۲۹۰) این حقوق در زادگاه خویش یعنی حوزه کیفری، همچنان با چالشهایی مواجه هست. عدم سازکارمندی قانونی (به معنای عام)، اندک بودن مطالعات حقوقی، تشتت نظر و نبود استدلال در معدود منابع موجود و همچنین فقدان سیاست و رویه مشخص قضایی، به گستردهتر شدن ابهامهای حقوق عامه در نظام حقوقی و قضایی کشور دامن میزند. از اینروی اجرای اصلاحیه اخیر قانون دیوان عدالت اداری در عرصههای مختلف مفهومی، مصداقی، ساختاری، صلاحیتی، فرآیندی و تشریفاتی با ابهامهای متعدد مواجه است. باری، قانون اساسی به عنوان سند در برگیرنده عالیترین هنجارهای حقوقی برتر، تبعیت نهادهای عمومی از آن را اقتضا دارد. قانون اساسی ۱۳۵۸، با اساسیسازی «احیای» حقوق عامه و تصریح بر «وظیفه» بودن برای «قوه قضائیه» به ترسیم چهارچوب نحوه دادرسی در این حوزه پرداخته است. بدین ترتیب سوالی که در این میان شکل میگیرد اینست که «امر قانونگذار اساسی مبنی بر احیا چگونه در دادرسی اداری موضوعات حقوق عامه تامین میشود؟» نوشته با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، علیالخصوص بررسی آرای موسسان اساسی بدین نتیجه میرسد که احیای حقوق عامه به مثابه صلاحیت تکلیفی دادرس اداری با مبانی، معیارها و اقتضائاتی همراه است که با محوریت روشهای تفسیر لفظی و عمل(مصلحت)گرا محقق نمیشود.کلیدواژه ها
احیا(گری), حقوق عامه, دیوان عدالت اداری, تفسیر لفظی, غایت گرایی, موسسان اساسیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.