دکتر لیلا کسراییان
دکتر سید اردشیر تراب جهرمی

چکید ه   سابقه و هدف   برای آماده کردن خون سالم و کافی جهت تامین نیاز بیماران، آگاهی از فاکتورهایی که مردم را به اهدای خون دعوت می کند و از خروج آن ها از چرخه اهدا جلوگیری می کند امری ضروری است. با توجه به اهمیت اهداکنندگان خون به عنوان تنها منبع خون، برآن شدیم تا به بررسی انگیزه های مثبت و منفی مراجعین به سازمان انتقال خون در شیراز بپردازیم.   مواد و روش ها   این مطالعه یک مطالعه مقطعی بود که با استفاده از پرسش نامه چهارجوابی به منظور بررسی انگیزه های مثبت و منفی اهدای خون در نیمه اول سال ۱۳۸۳ بر روی مراجعین سازمان انتقال خون شیراز که برای گرفتن کارت خون به سازمان انتقال خون مراجعه کرده بودند انجام گرفت. حجم مطالعه براساس مطالعات قبلی۱۰۰۰۰نفر تعیین شد ونمونه گیری براساس نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انجام گرفت. پرسش نامه شامل دو قسمت بود: ۱- خصوصیات دموگرافیک اهداکنندگان ۲- انگیزه های اهدای خون . از آزمون کای دو جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. P کمتر از ۰۵/۰ معنی دار تلقی شد.   یافته ها   متوسط سن اهداکنندگان دارای انگیزه های مثبت ۶/۹ ± ۷/۳۲ بود که ۱/۹۲% آن ها مرد و ۳/۷۴% آن ها متاهل بودند. انگیزه های مثبت اهدا در ۳/۶۵% کمک به دیگران، ۹/۱۲% آزمایش از نظر بررسی سلامتی، ۹/۸% جهت تامین نیاز خود یا خانواده، ۹/۸% اثر مثبت اهدا روی سلامتی و ۴% حس کنجکاوی نسبت به اهدای خون بود.   متوسط سن اهداکنندگان دارای انگیزه منفی ۵۴/۷ ± ۲۲/۲۵ بود که ۷/۲۲% آن ها مرد و ۳/۳۲% آن ها متاهل بودند. مهم ترین انگیزه منفی در آن ها در ۵/۴۵% ترس از به وجود آمدن سرگیجه و ضعف ، در ۳/۲۷% ترس از ایجاد بیماری به دنبال اهدای خون، در ۴/۱۸% ترس از سوزن، ۵/۱۴% ترس از ابتلا به عفونت به دنبال اهدای خون و در ۵/۴% نداشتن وقت کافی بود. انگیزه های منفی به طور معنی داری در خانم ها بیشتر از آقایان بود (۰۵/۰ p< ). میانگین سن افراد دارای انگیزه های مثبت به طور معنی داری بالاتر از افراد دارای انگیزه های منفی بود (۰۵/۰ p< ). وضعیت تحصیل و تاهل ربطی به انگیزه های اهدای خون نداشت.   نتیجه گیری   در این مطالعه مهم ترین انگیزه مثبت اهدا، کمک به هم نوع و حس نوع دوستی بود که این مطلب بسیار مهم است. در این مطالعه ۹/۱۲% افراد با انگیزه بررسی سلامتی اقدام به اهدای خون کرده بودند که این مطلب می تواند سلامت خون و فرآورده های خونی را به مخاطره بیندازد. مهم ترین انگیزه منفی اهدا، ترس از ابتلا به بیماری یا ایجاد سرگیجه و ضعف به دنبال اهدای خون بود که این مطلب با آموزش مناسب اهداکنندگان و مراقبت از اهداکنندگان طی اهدای خون برطرف می شود.   کلمات کلیدی: اهدای خون، اهداکنندگان، انگیزه

B lood donors, Blood donation, Attitude, اهدای خون, اهداکنندگان, انگیزه