بهزاد مهرابی - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت معلم، تهران
شیوا مهربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوشیمی، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت معلم،
بهروز رفیعی - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
بهروز یعقوبی - رئیس گروه تلفیق و بیلان شرکت آب منطقهای استان همدان

خاک یکی از مهمترین منابع برای بقاء انسان است و به عنوان بخشی از اکوسیستم نقش بسیارمهمی در چرخه عناصر ایفا میکند. فلزات سنگین و عناصر بالقوه سمی حاصل از فعالیتهای بشرزادبه آسانی در خاک تجمع یافته، و باعث ایجاد مشکلات جدی برای محیط زیست میشود. در این تحقیقشدت آلودگی خاکهای محدوده معدن آهنگران واقع در استان همدان (شهرستان ملایر) از طریقمطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور ١٣ نمونه خاک از منطقه جمع آوری و غلظت کل فلزات سرب، روی، کروم، مس و نیکل به روشICP- MS مورد اندازهگیری قرار گرفت. میانگین غلظت این عناصر در نمونههای خاک اطراف معدن=٨٩/۶٠ ،Cr =٨٠ ،Cu =۶٧/50Zn =١۴۶/ و ٢٠ Pb =٣۴۶/٧٠ ،Ni میلیگرم در کیلوگرم است. برای برآورد شدت آلودگی در منطقه از ضریب غنیشدگیEF)شاخص زمین انباشتIgeo)و شاخص آلودگی مجموع فلزاتMCI)استفاده شد. خاکهای منطقه فاقد آلودگی تا آلودگی خیلی کم در معدن نسبت به عناصرZn و Ni ،Cu ،Cr هستند. عنصر سرب بیشترین سهم آلودگی را در منطقه به خود اختصاص داده است که با توجه به ضرایب مجاسبه شده و آزمون تحلیل عاملی غلظت بالای این عنصر در ارتباط با فعالیتهای بشرزاد نظیر معدنکاری است

فلزات سنگین، شاخص آلودگی، معدن سرب و روی آهنگران