علیرضا نژادمحمد نامقی - Director of Medicinal Plants Department of Sahar Khiz Applied Scientific Education Center
سعید جاهدی پور - lecturer at University of Applied Science and Technology (UAST), SAHARKHIZ Unit & Expert in charge of medicinal plant exploitation, General Department of Natural Resources and Watershed Management, Khorasan Razavi Province
زهرا قلی زاده - lecturer at University of Applied Science and Technology (UAST), SAHARKHIZ Unit & Director of Asia Ecosystem Institute

متابولیت های ثانویه موادی هستند که دربعضی از گیاهان و درمرحله رویشی خاصی ازرویش وجود دارند. آلکالوئید ها (مورفین، کدئین، آتروپین)، ترپنوئیدها، فلاوونوئیدها، رنگریزه هاو تانن ها از جمله مهم ترین این ترکیبات هستند. روند تغییرات این مواد موثره، در دو گیاه دارویی درمنه (Artemisia) (a) و آویشن (Thymus) در سه سطح ارتفاع H۱ (۷۰۰ تا ۸۰۰ )، H۲ (۱۳۰۰ تا ۱۲۰۰ )  و H۳ (۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ ) متر از سطح دریا  و سه منطقه اقلیمی، خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب و در قالب یک طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بررسی شد.  با تجزیه و تحلیل آماری با نرم افزار های آماری با نرم افزار  Rعلاوه بر بررسی تغییرات مواد موثره در این دو گیاه دارویی،  به شاخصی جدید برای ارزیابی شدت و استفاده از آن برای پهنه بندی خشکسالی دست یافتیم. در بهره برداری از گیاهان دارویی مرتعی نتایج این تحقیق قابل استفاده است. شاخص معرفی شده نشان می دهد که با افزایش شدت خشکی میزان متابولیت ها ثانویه در گونه های مختلف و در مراحل مختلف رویشی به طور معنی داری افزایش می یابد، که می توان از این شاخص برای مطالعات اکولوژی و اقلیم شناسی استفاده کرد.

Effective substances, Drought Zoning, Medicinal plants