آسمان، رقم گندم نان بهاره زودرس، مناسب برای کشت در شرایط خشکی و گرمای شدید آخر فصل در دیمزارهای مناطق گرمسیر کشور

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: مجله یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی، دوره: 8، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_RAFHC-8-2_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 53
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محتشم محمدی

استاد، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گچساران، ایران

حسن قوجق

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

مقصود حسن پور حسنی

محقق، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

مظفر روستایی

دانشیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

رحمت الله کریمی زاده

استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهکیلویه و بویر احمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران.

بهرام اندرزیان

دانشیار ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

نرجس کازرانی

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران

فرزاد افشاری

استاد ، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

محسن یاسائی

استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

محمود عطا حسینی

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

صمد سرکاری

محقق ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران.

رحیم هوشیار

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

معصومه خیرگو

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

محمود مرادی

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

نصرت الله طباطبایی

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

محمود دالوند

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

رامین روح پرور

استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

صفرعلی صفوی

استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران.

شعبان کیا

محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.

چکیده

حدود ۲۵۰ هزار هکتار از اراضی دیم گرمسیری دارای متوسط میزان بارندگی کم، دمای بالا و حاصلخیزی ضعیف بوده و از توان تولید پایینی برخوردار هستند. ارقام گندم مورد استفاده زارعین در این مناطق، در بسیاری از سال ها محصول کمی تولید نموده یا به دلیل ارتفاع کوتاه و یا دانه های چروکیده قابل برداشت نمی‎باشند. رقم آسمان در سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ با تلاقی لاین های KABY و TEVEE۲/URES//FUN/KAUZ در خزانه دورگ گیری ایستگاه گچساران ایجاد گردیده و پس از شش سال بررسی در نسل های در حال تفرق صفات و رسیدن به خلوص ژنتیکی، در قالب آزمایشات مقایسه عملکرد مقدماتی، پیشرفته و سازگاری (یکنواخت منطقه ای) به مدت چهار سال ارزیابی گردید. میانگین عملکرد دانه رقم جدید در ایستگاه های گچساران، بهبهان و اراضی کم بازده استان های گلستان (آق قلا)، بوشهر (دیلم) و خوزستان (هفتکل) ۲۸۹۴ کیلوگرم در هکتار بوده که ۳ درصد نسبت به رقم شاهد کریم برتری نشان داد. میانگین عملکرد رقم مورد نظر در آزمایش های یکنواخت منطقه ای در مناطق گچساران و آق قلا (دو سال)، بهبهان، هفتکل و دیلم (یک سال)، ۲۷۳۷ کیلوگرم در هکتاربوده که با ۲۱ درصد افزایش نسبت به رقم چمران در سطح احتمال یک درصد برتری معنی دار نشان داد. در مناطق پر تنش دیلم، بهبهان و هفتکل به عنوان مناطق هدف، میانگین عملکرد دانه رقم جدید نسبت به ارقام شاهد چمران و کریم به ترتیب ۳۷ درصد و ۱۰ درصد افزایش نشان داد. زودرسی، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه مناسب، بویژه در شرایط بروز تنش شدید خشکی و همچنین برتری کیفیت نانوایی رقم از خصوصیات برجسته رقم آسمان می باشند که معرفی آن برای کشت در دیمزارهای گرمسیری کم بازده در کشور را موجه می سازد.

کلیدواژه ها

گندم نان, کیفیت نان, خشکی, گرمای آخر فصل, پایداری عملکرد, مناطق دیم

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.