سید محمد اسدی نژاد - دانشیار گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.(نویسنده مسئول)
سید حسین صفایی معافی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

عقد معلق، عقدی است که تاثیر آن برحسب انشا موقوف بر امر دیگری باشد و شرط فاسخ، شرطی است که انحلال عقد را موکول به امری می­ کند. علی ­رغم وحدت ماهیت تعلیقی این دو نهاد، تمایز موضوع تعلیق آنان سبب شده تا احکام و آثار متفاوتی داشته باشند. در این مقاله، ضمن بیان تعریف و احکام کلی تعلیق در انعقاد و انفساخ قرارداد، تفاوت این دو نهاد از حیث احکام و آثار، با تاکید بر دیدگاه امام خمینی، موردمطالعه قرارگرفته است. در این نوشتار، نشان داده خواهد شد که به نظر امام خمینی، چون تعلیق ایجاد عقد نسبت به انشای آن انجام می ­گیرد تا پیش از وقوع معلق­ علیه، عقدی ایجاد نشده، هیچ گونه تعهدی به وجود نمی ­آورد و ملکیتی را منتقل نمی­ سازد؛ ولی در تعلیق انفساخ قرارداد، ابتدا عقد کاملی شکل می ­گیرد؛ اما با وقوع معلق­ علیه، عوضین به مالکان پیشین خود بازمی گردند؛ بنابراین، مالکان، در عقد معلق، حق هرگونه تصرف در مال خویش را خواهند داشت، لیکن در عقد مشروط به شرط فاسخ، منتقل­ الیه مکلف به حفظ موضوع معامله است. هرچند تخلف از این حکم تکلیفی، اثر وضعی ندارد.

انشا, انفساخ, تعهد, تعلیق, شرط