مرتضی قاسمی خواه - دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی، گرایش اخلاق. دانشگاه قرآن و حدیث قم. ایران.

کلید انسان­­ شناسی یکی از مباحث مهم هر مکتب و از جمله اسلام است. انسان ­­شناسی مصطلح در غرب، با شناخت انسان در فرهنگ دینی متفاوت است. انسان ­­شناسی در متون دینی به معنای خود­شناسی است. انسان ­­شناسی از جهت روش شناخت، چهار نوع است: تجربی، شهودی، فلسفی و دینی. مقاله حاضر برای شناخت انسان، روش دینی را برگزیده و با روش توصیفی - تحلیلی و از نوع کتابخانه ­ای به این سوال پاسخ می­ دهد که انسان ­­شناسی در آیینه قرآن چگونه است؟ یکی از ویژگی های اساسی روش دینی، جامعیت شناخت انسان است. همه ابعاد و ویژگی ­های انسان را در یک مقاله نمی ­توان معرفی کرد و این نوشتار به بررسی مهم ­ترین ارکان انسان ­شناسی از منظر قرآن پرداخته است. دستاوردهای نگارش کنونی این است که انسان، دو بعدی آفریده شده و بعد روحانی او از بعد جسمانی اش مهم ­تر است و محدود کردن انسان به نیازهای مادی، ظلم به انسان است. مقام خلافت الهی، بارزترین مقام انسان است و جانشینی انسان از سوی خدا منحصر به حضرت آدم نیست. ستایش ­های خدا از انسان، ناظر به فطرت گرایی انسان و نکوهش های الهی درباره انسان و ناظر به طبیعت گرایی انسان است. کرامت انسان مربوط به خصوصیات ذاتی اوست. حق حیات از مهم ­ترین حقوق انسان است که دارای دو نوع مادی و معنوی است. نهایتا زندگی انسان به دنیا محدود نمی شود و آخرت بازتاب زندگی دنیایی انسان است.

انسان شناسی, آفرینش انسان, جانشینی انسان, کرامت, حیات, ارتباط دنیا و آخرت