فرهاد حبیب زاده - گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر ایران
یوسف ستارزاده قدیم - گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران

ساختگاه سد شهید مدنی یا سد ونیار در روی رودخانه آجی چای و در 5 کیلومتری شمال شرقی شهر تبریز، قرار دارد. و ساختمان آن، سنگریزه ای با هسته رسی در نظر گرفته شده است. این تحقیق جدید به منظور ارزیابی بیشینه شتاب زمین ناشی از زلزله های آینده در ساختگاه سد، انجام گردید و از نتایج به دست آمده معلوم گردید که، در گستره مورد بررسی تاکنون زلزله های متعدد با تلفات و خسارات فراوان رخداده، است. به طوریکه تنها، در طول سالهای بعد از 1900 میلادی بیش از 250 حادثه زلزله رخداده و قوی ترین آنها زلزله های نهم ژانویه سال 1905 و بیست و هفتم آپریل سال 1931 بوده است. از نتایج بررسی داده های دستگاهی زلزله های رخداده در 112 سال گذشته هم معلوم گردید که اولاً تمرکز رومرکز این زمین لرزه ها، در سمت شمال شرقی گسل شمال تبریز بوده، و چنین حالتی نشانگر فعال بودن گسل شمال تبریز و شیب نسبتاً تند آن به طرف شمال شرق می باشد، و ثانیاً، بزرگای زلزله ها بیشتر بین 3 تا 4/5 درجه ریشتر و عمق کانونی آنها بین 30 تا 40 کیلومتر زیر سطح دریا بوده و ثالثاً، در این مدت تا شعاع 35 کیلومتری ساختگاه سد فقط 13 حادثه زلزله و در شعاع 16 کیلومتری فقط 1 حادثه زلزله رخداده است. از نتایج محاسبه میانگین بیشینه شتاب افقی زمین زلزله های محتمل در آینده هم معلوم گردید که، قوی ترین زلزله در آینده در مناطق پیرامون ساختگاه سد شهید مدنی، از تجدید فعالیت گسل شمال تبریز، به طول 130 کیلومتر واقع در حاشیه شمالی شهر تیریز، ایجاد شده و بزرگا و شدت آن در منطقه رومرکز زلزله، به ترتیب برابر با 7/6 درجه ریشتر 9/11 درجه مرکالی اصلاح شده، و بیشینه شتاب زمین ناشی از آن زلزله در ساختگاه سد شهید مدنی برابر با 0/418 گال یا سانتیمتر بر مجذور ثانیه خواهد بود.

سد شهید مدنی، ساختگاه، زمین لرزه، گسل، بزرگا، شدت، شتاب زمین