بررسی و مقایسه آموزه های اخلاقی در غزلیات عبدالرحمان جامی و ملامحسن فیض کاشانی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: جستارنامه ادبیات تطبیقی، دوره: 3، شماره: 7
  • کد COI اختصاصی: JR_JOSTR-3-7_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 73
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

غلامحسین خمر

دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، ایران.

حبیب جدیدالاسلامی قلعه نو

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، ایران.

مصطفی سالاری

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، ایران.

چکیده

اخلاق مفهومی انسانی محسوب می­شود و از آنجا که ادبیات ابزاری برای بازنمایی مقولات مرتبط با نوع بشر است، شاهد بازتاب گسترده این مفهوم در متون ادبی بوده­ایم. یکی از نحله­های فکری و شناختی که اخلاق را شرح داده و برای آن تعاریف و چهارچوب­هایی تعیین کرده، عرفان اسلامی است. اهل تصوف با استفاده از ابزارهای گوناگون به ویژه شعر، مهم­ترین افکار اخلاقی و اندرزی خود را بازگو کرده­اند که از آن میان، جامی و فیض کاشانی برجسته هستند. این دو که از شاگردان مکتب عرفانی ابن عربی محسوب می­شوند، در آیینه غزلیات، از شاخصه­های انسان­ساز اخلاقی سخن گفته­اند که در این تحقیق، با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، بررسی و مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که دو شاعر از مسائلی چون: «ترک خودبینی، عشق­ مطلوب، خدامحوری، دنیاستیزی، نکوهش ریاکاری، خاموشی و کم­گویی و نکوهش علوم دنیایی» سخن گفته­اند. همچنین، مشخص شد که در غزل­های جامی، به مواردی مانند: «توبه­گریزی و پرهیز از مردم­آزاری» توجه شده و در برابر، فیض کاشانی از «لزوم انجام مناسک عبادی، مواهب دوست نیکوسیرت و نکوهش غفلت­ورزی» سخن گفته است. در مجموع، توصیه­های اخلاقی شاعران، ریشه در دو منبع اسلام و عرفان اسلامی دارد و به این اعتبار، در یک راستا تعریف می­شود.

کلیدواژه ها

جامی, فیض کاشانی, غزل, اخلاق, عرفان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.