آیدین حمیدی
رجب چوکان
احمد اصغرزاده
مجید دهقان شعار
امیر قلاوند
محمدجعفر ملکوتی

باکتری های افزاینده رشد گیاه نقش مهمی در مدیریت پایدار حاصلخیزی و تولید بوم نظام های زراعی دارند. به منظور بررسی اثر باکتری های ازوتوباکتر کروکوکوم، آزوسپیریلوم برازیلنس، آزوسپیریلوم لیپوفروم و سودوموناس فلورسنس بر ظهور و استقرار گیاهچه و عملکرد دانه دورگ های ساده دیررس ذرت ۷۰۰، ۷۰۴ و دورگ امیدبخش B۷۳×K۱۸، پژوهشی در سال های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ در مزرعه ۴۰۰ هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تیمارهای تلقیح جداگانه بذر دورگ ها با هر باکتری، مخلوطی از دو و سه جنس باکتری و عدم تلقیح (شاهد) و صفات بررسی شده، درصد اولیه و نهایی ظهور، زمان ظهور ۵۰ درصد، زمان نهایی و میانگین زمان ظهور گیاهچه، سرعت ظهور و سرعت تجمعی ظهور گیاهچه، شاخص ظهور گیاهچه، ارتفاع و سطح برگ، وزن خشک بوته و شاخص بنیه گیاهچه در مزرعه (۳۰ روز پس از کاشت) و عملکرد دانه در هکتار بودند. نتایج نشان داد که کلیه صفات تحت تاثیر دورگ های ذرت و باکتری ها قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مایه تلقیح مخلوط سه جنس باکتری سبب بیشترین افزایش درصد و سرعت ظهور گیاهچه و صفات مرتبط و عملکرد دانه دورگ ها شد به طوری که موجب ۸ درصد ظهور نهایی و سرعت ظهور گیاهچه و ۶ درصد شاخص ظهور گیاهچه را افزایش داده و تلقیح بذر دورگ ۷۰۰ با باکتری های سه جنس در سال دوم با عملکرد دانه ۱۸۷۱۱ کیلو گرم در هکتار نسبت به شاهد ۳۲ درصد افزایش یافت و به ترتیب مایه تلقیح دارای دو باکتری ازوتوباکتر کروکوکوم و سودوموناس فلورسنس و تلقیح جداگانه بذر با هر یک از آن ها تاثیر بیشتری داشت. همچنین دورگ ۷۰۴ بیش از دیگر دورگ ها تحت تاثیر مثبت این باکتری ها قرار گرفت و دورگ های B۷۳×K۱۸ و ۷۰۰ در مرتبه های بعدی قرار داشتند. بررسی رابطه صفات نیز همبستگی بالای آن ها را مشخص ساخت. بنابراین، بر اساس نتایج این پژوهش این باکتری ها تاثیر قابل ملاحظه ای در افزایش میزان و سرعت ظهور و بنیه گیاهچه و عملکرد دانه دورگ های ذرت دیررس مورد مطالعه در شرایط مزرعه داشتند.

دورگ های دیررس ذرت, باکتری های افزاینده رشد گیاه, ظهور و استقرار گیاهچه, عملکرد دانه