اثر منابع نیتروژن بر عملکرد، ترکیب اسیدهای چرب و میزان عناصر ریزمغذی دانه ارقام پرمحصول کلزا (Brassics napus L.)

به منظور ارزیابی عملکرد، اجزاء عملکرد و خصوصیات مرفولوژیک در ارقام زمستانه کلزای سازگار با مناطق سرد و خشک ایران و تعیین ارقام پرمحصول، آزمایش مزرعه ای در سال های زراعی ۱۳۸۶ – ۱۳۸۵ و ۱۳۸۷ – ۱۳۸۶ در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، اراک واقع در عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و ۵ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۴۲ دقیقه شرقی و ارتفاع ۱۷۷۵ متر از سطح دریا اجراء شد. در این آزمایش ۱۵ رقم زمستانه کلزا در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارقام لیکورد (۲۸۹۵ کیلوگرم در هکتار)، مودنا (۲۸۶۰ کیلوگرم در هکتار) و اوکاپی (۲۱۳۹ کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در مقایسه با سایر ارقام عملکرد دانه در هکتار بالاتری را داشتند. به منظور بررسی اثر منابع آلی و شیمیایی نیتروژن بر عملکرد، ترکیب اسیدهای چرب و میزان عناصر ریزمغذی دانه ارقام پرمحصول کلزا در سال زراعی ۱۳۸۸ – ۱۳۸۷ در همان منطقه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل ارقام کلزا دارای سه سطح V۱ (اوکاپی)، V۲ (مودنا) و V۳ (لیکورد) و منابع نیتروژن (بر مبنای ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار) در سه سطح N۱ (آزوکمپوست)، N۲ (۵۰ % آزوکمپوست + ۵۰ % اوره) و N۳ (اوره) بودند. در این آزمایش، لیکورد بیشترین عملکرد دانه (۳۴۷۹ کیلوگرم در هکتار)، گلوکوزینولات (۹/۶ میکروگرم بر کیلوگرم)، اسیدهای چرب استئاریک (۲/۲ %) و لینولنیک (۲/۱۷ %)، میزان عناصر ریزمغذی آهن (۶/۳۶۵ قسمت در میلیون)، روی، مس (۹/۵ قسمت در میلیون) و منگنز (۵/۱۸۲ فسمت در میلیون) را داشت. تغذیه تلفیقی از نظر عملکرد دانه (۵/۳۵۱۱ کیلوگرم در هکتار)، محتوی عناصر ریزمغذی نظیر مس (۹/۵ قسمت در میلیون) و منگنز دانه (۷/۱۷۹ قسمت در میلیون) بر تیمارهای دیگر برتری نشان داد. نتایج نشان داد که با افزایش عملکرد دانه، کیفیت روغن کلزا کاهش یافت. در این تحقیق تیمار آزوکمپوست کیفیت روغن را افزایش داد ولی تغذیه تلفیقی و رقم لیکورد از نظر عملکرد دانه نسبت به دیگر تیمارها برتری داشت .

کلیدواژه ها:

کلزا ، منابع نیتروژن ، اسیدهای چرب ، عناصر ریزمغذی و گلوکوزینولات