علیرضا اسماعیلی
محمدباقر حسینی
مراد محمدی
فاطمه السادات حسینی خواه

به منظور تعیین مناسب ترین آرایش کشت مخلوط یونجه یکساله با جو بهاره از نظر عملکرد ماده خشک، دانه، شاخص برداشت و ویژگی های کیفی علوفه و سیلو در مقایسه با کشت خالص آن ها، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه آموزشی-پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال زراعی ۱۳۸۹-۱۳۸۸ در شرایط آبی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آرایش های مختلف کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی بودند که آرایش های جایگزینی عبارت اند از: یونجه۱:۱ جو، یونجه۲:۲ جو، یونجه۴:۴ جو، یونجه۶:۶ جو، یونجه۶:۲ جو، یونجه۴:۲ جو، یونجه۲:۴ جو، یونجه۲:۶ جو و آرایش های افزایشی شامل یونجه۲۰% :۱۰۰% جو، یونجه۴۰% :۱۰۰% جو، یونجه۱۰۰% :۴۰% جو، یونجه۱۰۰% :۲۰% جو بودند که همراه با تیمارهای کشت خالص یونجه و جو مجموعا ۱۴ تیمار را تشکیل دادند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک و دانه جو و یونجه به ترتیب (۲۹۰۰ و ۱۷۷۳ کیلوگرم در هکتار علوفه) و (۱۹۰۷ و ۸۷۷ کیلوگرم در هکتار دانه) از کشت خالص آن ها به دست آمد. از لحاظ شاخص برداشت، برای جو و یونجه به ترتیب، آرایش های یونجه۲:۶ جو و یونجه۲:۲ جو به میزان ۷۵/۳۴ و ۲۸ درصد دارای بیشترین میزان شاخص برداشت بودند. بیشترین میزان درصد قندهای محلول درآب علوفه (۴۲/۱۵)، درصد فیبرخام علوفه (۴۰/۳۸)، درصد فیبرهای غیرمحلول در شوینده خنثی سیلو (۷۲/۴۶)، میزان اسیدیته عصاره اشباع سیلو (۳۱/۵) از کشت خالص جو، و بیشترین درصد فیبرهای غیرمحلول در شوینده اسیدی علوفه (۸۸/۳۰) و درصد فیبرهای غیرمحلول در شوینده اسیدی سیلو(۴۲/۲۶) از کشت خالص یونجه بدست آمدند. باتوجه ارزیابی شاخص های کشت مخلوط برای عملکرد دانه، بیشترین میزان نسبت برابری زمین با ۲۹/۱ =LER، ضریب نسبی تراکم با ۷۹/۲ = RCCو بیشترین میزان سودمندی اقتصادی با ۵/۱۳۲۹۸۷۷ = MAI تومان از ترکیب یونجه۶:۲ جو و برای عملکرد علوفه خشک بیشترین میزان نسبت برابری زمین از ترکیب یونجه۱:۱ جو با ۲۳۲/۱ = LER بدست آمد. بنابر این با توجه به شاخص های اندازه گیری شده، آرایش یونجه۶:۲ جو برای عملکرد دانه و آرایش یونجه۱:۱ جو برای عملکرد علوفه خشک بهترین آرایش ها بود.

کشت مخلوط, شاخص برداشت, نسبت برابری زمین, ضریب نسبی تراکم و سودمندی اقتصادی