محمد حسین رضایی مقدم - استاد گروه ژئومورفولوژی دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز
فریبا کرمی - استاد گروه ژئومورفولوژی دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز
کلثوم اباذری - دانشجوی دکتری گروه ژئومورفولوژی دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز

هدف پژوهش حاضر ارزیابی و پهنه بندی مناطق مستعد سیلاب ناگهانی در حوضه براساس خصوصیات فیزیوگرافیک با بهره گیری از مدل شاخص پتانسیل سیلاب ناگهانی تصحیح شده (MFFPI) است. ابتدا بوسیله پارامترهای شیب ، تراکم جریان ، بافت خاک ، انحنای دامنه، کاربری اراضی و نفوذپذیری زمین و از طریق وزن دهی لایه ها، نقشه پتانسیل سیلاب ناگهانی تهیه شد. براساس نقشه اولیه پهنه بندی سیلاب استخراج شده، مناطق با پتانسیل خطر زیاد و متوسط به ترتیب ۴۵/۲۶ و ۸۳/۲۰ درصد از مساحت حوضه را در برگرفته اند. مناطق با خطر خیلی کم و کم سیلاب ناگهانی منطبق بر کوهستان و تپه های منطقه با درصد های ۶۶/۱۴ و ۶۱/۲۰ است. سپس بین پارامترها و نقشه پتانسیل سیلاب ناگهانی آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی چند متغیره برقرار گردید که نتایج نشان داد که سه پارامتر شیب، کاربری اراضی و بافت خاک بیشترین تاثیر را دارند و لذا پارامتر های کم تاثیر در مرحله دوم حذف شدند و با پارامتر های تاثیر گذار نقشه نهایی پتانسیل سیلاب ناگهانی تهیه شد که نشان می دهد، مناطق با پتانسیل خطر خیلی کم از ۶۶/۱۴ درصد در نقشه اولیه پهنه بندی سیلاب به ۸۱/۲۲ درصد افزایش پیدا کرده است که عموما ارتفاعات حوضه را شامل می شود و مناطق با خطر زیاد و خیلی زیاد ( ۸۴/۲۵ و ۸۵/۲۰ درصد)، منطبق بر بستر اصلی رودخانه اوجان چای و مناطق هموار اطراف و دشت های رسوبی است.

سیلاب ناگهانی, MFFPI, عوامل فیزیوگرافی, پهنه بندی, حوضه آبریز اوجان چای