گندم دوروم: تولید، ارزش غذایی و اهمیت اقتصادی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه بیوتکنولوژی و بیوشیمی غلات، دوره: 1، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_CBB-1-3_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 1149
نویسندگان
موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
چکیده
گندم دوروم دومین گونه زراعی مهم گندم و دهمین محصول زراعی مهم دنیا است که حدود شش درصد سطح زیر کشت گندم را شامل و تولید سالانه آن بین ۳۷ تا ۴۰ میلیون تن میباشد. کشورهای با شرایط آبوهوای مدیترانهای، بزرگترین تولیدکنندگان گندم دوروم و بزرگترین مصرفکننده محصولات و فرآوردههای آن هستند. از لحاظ تاریخی، گندم دوروم به محیطهای کمبارش و با بارندگی متغیر و با تنش گرمایی انتهای فصل رشد، مانند شرایط مدیترانه، سازگار است. در واقع، کشورهای حوزه مدیترانه (الجزایر، ترکیه، ایتالیا، مراکش، سوریه، تونس، فرانسه، اسپانیا و یونان) تقریبا ۵۰ درصد سطح زیرکشت و تولید جهانی گندم دوروم را تشکیل میدهند. خارج از منطقه مدیترانه، کانادا، مکزیک، ایالات متحده آمریکا، روسیه، قزاقستان، آذربایجان و هند، تولیدکنندگان بزرگ گندم دوروم هستند که سه کشور اول، مهمترین آنها میباشند.گندم دوروم از لحاظ ژنتیکی، مورفولوژیک و فیزیولوژیک، متفاوت از گندم نان است و از لحاظ ترکیبات شیمیایی، میزان پروتئین، املاح و ویتامینها و رنگدانههای کاروتنوئیدی نیز غنیتر از گندم نان است. گندم دوروم با دانه سخت شیشه ای و زردرنگ، علاوه بر تامین یک منبع مهم انرژی، دامنه وسیعی از املاح و ویتامینها، پروتئین و گلوتن، رنگدانه بتا-کاروتن (ترکیبات آنتیاکسیدان و ضد سرطان) و همچنین کربوهیدرات های ساده، مواد معدنی و سایر ترکیبات غذایی ضروری در رژیم غذایی انسان را تامین مینماید. گندم دوروم با داشتن درصد بالای پروتئین (۱۴-۱۲ درصد وگاهی تا ۲۲ درصد) در مقایسه با برنج (۷ درصد) و گندم نان (۱۰ تا ۱۲درصد)، از جمله مهمترین مواد غذایی است. در گندم دوروم، میزان کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، روی و مس، به مراتب بالاتر از میزان این عناصر در گندم نان و برنج قهوهای و سفید میباشد. بالا بودن میزان این عناصر در دانه گندم دوروم، بیانگر اهمیت ارزش غذایی این محصول نسبت به محصولات ذکر شده است که بخش عمده ای از سبد غذایی مصرف کننده را تامین میکنند. علاوه بر سمولینای گندم دوروم که در تهیه محصولات خمیری از قبیل ماکارونی، پاستا، لازانیا و نودل بهکار میرود، از گندم دوروم در تهیه محصولات دیگری همچون بلغور، کوسکوس، فریکه و نان نیز استفاده میگردد. هدف از این مقاله مروری، بررسی توزیع جغرافیایی و میزان تولید گندم دوروم در مناطق مختلف دنیا، معرفی ارزش غذایی و فرآوردههای حاصل از آن و طرز تهیه آنها و همچنین بررسی ارزش اقتصادی این محصول ارزشمند میباشد. همچنین ارقام اصلاح شده جدید گندم دوروم با ویژگیهای زراعی مناسب معرفی خواهند شد.کلیدواژه ها
گندم دوروم, ارزش غذایی, سازگاری اقلیمی, محصولات تولیدیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.