مهسا نادری رجه - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
عبداله درزی نفت چالی - عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
فاطمه کاراندیش - عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه زابل
هادی رزاقیان - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
ایریکا سیمیونک - استاد دانشگاه کالیفرنیا- ریورساید

سیستم های زهکشی زیرزمینی با حمل مقادیر زیادی از آلایندههای شیمیایی نظیر نیترات، اثرات زیست محیطی مخربی را به دنبال دارند. این مطالعه با هدف ارزیابی قابلیت مدل HYDRUS-۲D برای شبیه سازی تلفات نیترات زهآب تحت مدیریت زهکشی میانفصل انجام شد. مقادیر نیترات زهآب برای سه سیستم زهکشی زیرزمینی شامل سیستم زهکشی با فاصله ۳۰ متر و عمق نصب ۹/۰ متر (D۰.۹L۳۰)، سیستم زهکشی با فاصله ۳۰ متر و عمق نصب ۶۵/۰ متر (D۰.۶۵L۳۰) و سیستم زهکشی با فاصله ۱۵ متر و عمق نصب ۶۵/۰ متر (D۰.۶۵L۱۵) طی دورههای کشت برنج ۱۳۹۱-۱۳۹۰ اندازهگیری شد. از دادههای فصول کشت ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ به ترتیب برای واسنجی و صحت سنجی مدل HYDRUS-۲D استفاده شد. عملکرد مدل با استفاده از آمارههای مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE)، مجذور میانگین مربعات خطای نرمال شده (nRMSE)، میانگین خطای انحراف (MBE)، میانگین خطای انحراف نرمالشده (nMBE) و راندمان (EF) ارزیابی شد. مقادیر آمارههای RMSE، nRMSE، MBE، nMBE و EF در مرحله واسنجی به ترتیب در محدوده ۴۱/۰-۲۵/۰ میلی گرم بر لیتر، ۵/۶-۱/۶، ۳۲/۰-۲۱/۰، ۸۸/۵-۶۳/۴ و ۹۸/۰-۹/۰ و در مرحله صحت سنجی به ترتیب در محدوده ۹۹/۰-۷۲/۰ میلی گرم بر لیتر، ۰/۸-۵/۷، ۸۳/۰-۶۲/۰، ۳۱/۷-۴۹/۶ و ۹۸/۰-۸۸/۰ بود. براساس نتایج ، مدل با دقت بالایی تلفات نیترات زه آب تحت مدیریت زهکشی میان فصل را شبیه سازی کرد و می توان از آن در مدیریت آبیاری و آبشویی نیترات استفاده کرد.

انتقال املاح، برنج ، زه آب، مدیریت آبیاری .