تبیین تحولات مفهوم مرز در فضای سیاسی مجازی

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 45، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JHGR-45-1_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 36
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رسول افضلی

دانشیار دانشکده‎ی جغرافیا، دانشگاه تهران

محمد باقر قالیباف

دانشیار دانشکده‎ی جغرافیا، دانشگاه تهران

میثم احمدی فیروزجائی

کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

مرز به پدیده‎ای فضایی گفته می‎شود که بازتابنده‎ی قلمرو حاکمیت سیاسی یک دولت بوده و مطابق قواعدی خاص در مقابل حرکت انسان، انتقال کالا و نشر افکار مانع ایجاد می‎کند. جهانی‎شدن و بحث گسترش فزاینده‎ی فناوری اطلاعات و ارتباطات که از آن به‎عنوان "جامعه‎ی شبکه‎ای" یاد می‎شود، به تحول و دگرگونی در ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی منجر شده و ویژگی‎های جامعه‎ی شبکه‎ای همچون اقتصاد اطلاعاتی، فرهنگ مجازی و کاهش اهمیت زمان و مکان در تعاملات اجتماعی، ویژگی متمایزی به هزاره‎ی سوم بخشیده است که ملموس‎ترین این دگرگونی‎ها را می‎توان در عوامل، عناصر و مفاهیم جغرافیایی مشاهده کرد. در چنین فضایی که با عنوان "فضای سایبر" توصیف می‎شود، مجموعه‎هایی از ارتباطات درونی انسان‎ها از طریق رایانه و مسائل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی شکل می‎گیرد. بدین ترتیب، مرز به‎عنوان یکی از مفاهیم پایه‎ای جغرافیای سیاسی مانند مفاهیم دیگر همچون سرزمین، ملت، دولت و حاکمیت در عصر جهانی‎شدن و فضای مجازی دچار دگرگونی‎های فراوانی شده است. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در پی این مطلب هستیم که مرز به‎عنوان یک پدیده‎ی جغرافیایی در عصر جهانی‎شدن و با پیدایش فضای مجازی دچار چه تحولاتی شده است؟ یافته‎های پژوهش نشان می‎دهد، هر چند تحولات دوران معاصر و فناوری‎های ارتباطی و اطلاعاتی توانسته‎اند برخی کارکردهای مرز را تغییر دهند؛ و لی نتوانسته‎اند ماهیت آن را از بین ببرند.

کلیدواژه ها

جهانی‎شدن, حاکمیت., فضای مجازی, فناوری اطلاعاتی, مرز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.