محمد علی رستمیان - گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل بیت ع، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

این مقاله به تحلیل و ارزیابی ادله­ای پرداخته است که نظریات مطرح در باره تعدد قرائت­ها از دین به آن تمسک کرده­اند. با توجه به اینکه تعدد قرائت­ها از دین چالش­های مهمی را در حیطه قلمرو معرفت دینی پدید آورده است، ضرورت دارد که ادله مطرح شده ارزیابی شود. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی، انتقادی است. نتایج این تحقیق حکایت از این دارد که مهم­ترین دلیل این نظریات، توجیه طبیعی بودن رخداد تعدد قرائت­ها از طریق مبانی کثرت­گرایی دینی «جان هیک» و هرمنوتیک فلسفی در نسبیت فهم است. لیکن با توجه به اینکه این مبانی، به نسبی­گرایی معرفت دینی منجر می­شود و این نظریات سعی کرده­اند از این لوازم فرار کنند، نظریات آن ها دچار تناقض درونی شده است. استدلال به تنوع معرفتی در اجتهاد و معارف طولی دین، نیز هر چند ممکن است مواردی از تعدد قرائت را به دنبال داشته باشد، اما چنین تنوع معرفتی با مدعای اصلی که مبتنی بر مبانی ذکر شده است، تفاوت بسیار دارد.

تعدد قرائتها از دین, نسبی گرایی معرفتی, هرمنوتیک فلسفی, اجتهاد, مراتب معارف