غلامرضا محمد نسل - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی

فناوری های مدرن الکترونیکی جایگاه ویژه ای در زندگی روزمره بشر پیدا کرده است.این فناوری ها از یک می تواند به عنوان ابزارهایی در دست مجرمان و تبهکاران قرار گیرد و ارتکاب جرم را تسهیل کند و از سوی دیگر پلیس و سیستم عدالت کیفری نیز از این ابزارها برای کشف جرم و شناسایی مجرمان و جمع آوری دلایل و مدارک علیه آنان استفاده می کنند و دلایل علمی که از این طریق به دست می آید در ردیف محکمه پسندترین دلایل و مدارک به شمار می روند.درحال حاضر،در بسیاری از کشورهای جهان که رانندگی درحال مستی،جرم شایعی را در آنها تشکیل می دهد،از ابزارهای الکترونیکی برای تشخیص میزان الکل در خون استفاده می کنند.کنترل هویت اشخاص در مرزهای ورودی و خروجی،تعقیب و مراقبت از مجرمان جهت کشف فعالیت های تبهکارانه، تسهیل ترافیک شهری و جاده ای،سیستم های هوشمند اعلام سرقت به مقرهای پلیس و بسیاری دیگر از فعالیت های پلیس با بهره برداری از ابزارهای الکترونیکی صورت می گیرد. استفاده از فناوری نه تنها در پیشگیری از وقوع جرم کاربرد وسیعی پیدا کرده است بلکه در سرکوبی و مجازات مجرمان نیز جای پای خود را بازکرده است.علاوه بر استفاده از این ابزارها در کنترل زندانیان و نظارت بر اعمال آنان،این فناوری ها گاهی توانسته اند به عنوان جایگزین مجازات زندان عمل کنند.در این نوشتار با برخی ازاین رویکردها آشنا خواهیم شد.هرچند که استفاده از این فناوری ها در کشور ما رواج چندانی پیدا نکرده است،لیکن با توجه به مشکل زیانبار بودن و پر ابزارهای نظارت الکترونیکی در سیستم کنترل و مجازات بزهکاران در کشور ما نیز ظاهر خواهد شد.با توجه به قریب الوقوع بودن ورود این فناوری ها به کشور،لزوم آشنایی دست اندرکاران علوم جرم شناسی و جرم یابی و علم زندان ها و برنامه ریزان مقوله نظم و امنیت در جامعه با این موضوعات احساس می شود.

نظارت الکترونیکی( Electronic Supervision ), حبس در منزل( Home detention ), دستگاه قفل کن احتراق( lgnition interlock ), کنترل صحنه ای( Field monitoring ), حریم خصوصی اشخاص( Privacy ), رضایت( Conset ), بزهکار( Offender ), مجازات ( Punishment ), بازرسی و ضبط اموال( Search and seizure )