ایمان عارفی - دانشگاه فردوسی مشهد
محمد کافی - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حمید خزاعی - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
محمد بنایان اول - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

موسیر (Allium altissimum Regel.) گیاهی دارویی، چندساله دارای غده زیر زمینی و از محصولات فرعی مراتع و جنگل ها می باشد که در رویشگاه های مرتفع و طبیعی رشد می کند. با توجه به خودرو بودن این گیاه و احتمال مواجه شدن با کمبود عناصر غذایی و تاثیر بر عملکرد آن تعیین نیاز غذایی گیاه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین جهت به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم، آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی در سه تکرار در محیط کنترل شده گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال ۱۳۸۹ انجام شد. تیمار های آزمایش شامل چهار سطح نیتروژن صفر، ۷۰، ۱۴۰ و ۲۱۰ کیلوگرم در هکتار، سه سطح صفر، ۵۰ و ۱۰۰ کیلوگرم فسفر در هکتار و سه سطح صفر، ۲۵ و ۵۰ کیلوگرم پتاسیم در هکتار بر رنگیزه های فتوسنتزی و فتوسنتز توده موسیر کلات بود. نتایج نشان داد که افزایش نیتروژن تاثیر معنی داری در افزایش عملکرد خشک و تر پیاز و میزان نسبی کلروفیل داشت. نیتروژن، فسفر و اثرات متقابل نیتروژن و فسفر تاثیر معنی داری بر افزایش فتوسنتز برگ گیاه داشت، ولی پتاسیم تاثیر معنی داری بر صفات مورد مطالعه نداشت که احتمالا به دلیل پتاسیم کافی محیط رشد بود. نتایج تجزیه نمونه خاک گلدان و ساقه و برگ پس از برداشت نشان داد که تفاوت معنی داری در غلظت نیتروژن نمونه ها در سطوح مختلف این کود وجود نداشت. آزمایش نمونه پیاز موسیر نشان داد که با افزایش سطوح کود نیتروژنه، غلظت نیتروژن پیاز بطور معنی داری افزایش پیدا کرد، بطوریکه بالاترین غلظت نیتروژن آن با ۳/۲ درصد در سطح چهارم نیتروژن کاربردی مشاهده شد که نسبت به شاهد بیش از شش برابر افزایش داشت.

اهلی سازی, رنگریزه فتوسنتزی, گیاه چندساله