برآورد عملکرد برخی از محصولات زراعی دیم در اراضی آبی زراعی و باغی فعلی کشور

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 15، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_AGRY-15-2_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 54
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

صفورا جافرنوده

گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران

افشین سلطانی

گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.

رامتین جولایی

گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.

شهرزاد میرکریمی

گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.

ابراهیم زینلی

گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.

چکیده

با توجه به وقوع کم­آبی در آینده، احتمال می­رود بخشی از زمین­های آبی و باغی فعلی کشور، امکان کشت محصولات آبی را نداشته باشند، ولی احتمال دارد بتوان در این اراضی تولیدات دیم به­عمل آورد. اما این که با توجه به نوع خاک و اقلیم چه پتانسیلی برای کشت محصولات دیم وجود دارد، نامشخص است. بنابراین، در این مطالعه پتانسیل تولید محصولات گندم (Triticum aestivum)، جو (Hordeum vulgare L.)، نخود (Cicer arietinum L.)، عدس (Lens culinaris Medik) و کلزا (Brassica napus) به صورت کشت دیم در اراضی آبی (زراعی و باغی) فعلی مدل­سازی شد. برای تعیین عملکرد از مدل SSM-iCrop۲ و برای رسم نقشه­ها از ArcGIS استفاده شد. عملکرد کشاورزان در این اراضی به دو صورت ۵۰ و ۷۰ درصد پتانسیل عملکرد در نظر گرفته شد. همچنین عملکردهای حاصله به چهار گروه عالی، خوب، متوسط و نامناسب طبقه­بندی شدند. این طبقه­بندی بر اساس صرفه اقتصادی – زراعی برای برداشت محصول می­باشد. چنانچه با مدیریت مطلوب عملکرد کشاورزان به ۷۰ درصد پتانسیل برسد برای گندم دیم همه استان­ها در گروه متوسط به بالا (۳، ۱۸ و ۱۰ استان در گروه عالی، خوب و متوسط) قرار می­گیرند، برای جو دیم ۳۰ (۳، ۱۰ و ۱۷ استان در گروه عالی، خوب و متوسط) و نخود دیم ۳۰ (۳، ۶ و ۲۱ استان در گروه عالی، خوب و متوسط)، عدس دیم ۳۱ (۱۳ و ۱۸ استان در وضعیت خوب و متوسط) کلزا ۳۰ استان (۴، ۵ و ۲۱ استان در گروه عالی، خوب و متوسط) در گروه متوسط به بالا قرار خواهند گرفت. بر اساس ۷۰ درصد پتانسیل عملکرد کلزا، جو و نخود فقط یک استان در گروه نامناسب قرار گرفته است. از طرفی، اگر با مدیریت نامناسب، عملکرد کشاورزان به ۵۰ درصد عملکرد پتانسیل برسد برای گندم دیم ۳۰ (۲، ۲ و ۲۶ استان در گروه عالی، خوب و متوسط)، برای جو دیم ۲۸ (۴ و ۲۴ استان در گروه خوب و متوسط) و نخود دیم ۱۸ (۴ و ۱۴ استان در گروه خوب و متوسط)، عدس دیم ۲۸ (۳ و ۲۵ استان در وضعیت خوب و متوسط) کلزا ۲۵ استان (۵ و ۲۰ استان در گروه خوب و متوسط) در گروه متوسط به بالا قرار خواهند گرفت. بر اساس ۵۰ درصد پتانسیل عملکرد گندم، جو، کلزا، نخود و عدس دیم به­ترتیب ۱، ۳، ۶، ۱۳ و ۳ استان در گروه نامناسب قرار گرفتند. طبق نتایج این مطالعه، در صورتی­که مدیریت نامناسبی صورت گیرد، بخش عمده­ای از استان­های کشور از نظر عملکرد در گروه متوسط و نامناسب قرار خواهند گرفت و تولیدات کشاورزی پاسخگوی نیاز کشور نخواهد بود. بنابراین، لازم است برای کشت محصولات دیم به مدیریت­های زراعی توجه ویژه­ای اختصاص یابد، زیرا تنها در صورتی که ۷۰ درصد پتانسیل عملکرد حاصل شود، تولیدات کشاورزی کشور در وضعیت قابل قبولی قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه ها

پروتکل گیگا, حبوبات, عملکرد قابل دستیابی, غلات, مدل سازی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.