علیرضا کوچکی - دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - دانشگاه فردوسی مشهد
فرزاد نجفی - دانشگاه فردوسی مشهد

تولید بالقوه و ثبات دراز مدت تولید در بوم نظامهای کشاورزی به حفظ و تقویت اشکال مختلف تنوع زیستی در آنها وابسته می باشد. سیستمهای نوین کشاورزی، از طریق گسترش نظامهای تک کشتی و گرایش به استفاده گسترده از ارقام پر محصول و حداقل تنوع ژنتیکی، کارکرد مطلوب و پایداری دراز مدت بوم نظامهای زراعی را به مخاطره انداخته است. داده های مورد نیاز برای این مطالعه (شامل تعداد و سطح زیرکشت هر یک از گونه های دارویی و معطر) از ۱۸۳ شهرستان مربوط به ۲۷ استان ایران در سال ۱۳۸۱، جمع آوری شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تعداد گونه های دارویی و معطری که در ایران کشت می شوند، حدود ۵۶ گونه بوده و شاخص شانون برای این گونه ها ، ۶۴/۰ می باشد. نسبت سطح زیر کشت گیاهان دارویی و معطر به سطح کل زیر کشت در ایران، ۸۷/۰ درصد می باشد. در حدود ۶/۴۴ درصد از این مقدار سطح زیر کشت مربوط به ۲ گونه زعفران و زیره سبز می باشد و بخش عمده دیگر آن نیز که در حدود ۵/۴۳ درصد می باشد به کشت گونه های دارویی چند منظوره، اختصاص یافته است. لذا کمتر از ۱۲ درصد از سطح زیر کشت گیاهان دارویی و معطر در ایران، به تولید گونه هایی که تنها به منظور دارویی، تولید می شوند، اختصاص یافته است. استان خراسان در بین استانهای کشور از بیشترین سطح زیر کشت و تنوع گونه های دارویی و معطر برخوردار است.