علیرضا کوچکی - دانشگاه فردوسی مشهد
لیلا تبریزی - دانشگاه تهران
رضا قربانی - دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور مطالعه اثر کودهای بیولوژیکی بر ویژگیهای رشد، عملکرد و خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis) آزمایشی در دو سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ و ۸۶-۱۳۸۵ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار درمزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل انواع کود بیولوژیک رایج، از جمله کودهای حاوی باکتریهای تثبیتکننده نیتروژن مانند نیتروکسین (حاوی غلظتهای مختلف از باکتریهای Azospirillum/ Azotobacter)، سوپرنیترو پلاس (حاوی باکتریهای Azospirillum، کنترل کننده عوامل بیماریزای خاکزی Bacillus subtilis و باکتری محرک رشد Pseudomonas fluorescens))، مایه تلقیح حاوی باکتری حلکننده فسفاتهای نامحلول (Pseudomonas fluorescens) و قارچ میکوریزا (Glomus intraradices) به تنهایی و یا ترکیبی از نیتروکسین، intraradices G. و fluorescens P. و همچنین intraradices G. و fluorescens P. و تیمار شاهد که تنها در بستر کشت از کود دامی استفاده شده بود، در نظر گرفته شدند. نتایج حاکی از آن بود که در طی دو سال آزمایش کاربرد کودهای بیولوژیک منجر به افزایش ارتفاع و قطر بوته، وزن تر و خشک بوته و عملکرد اسانس نسبت به شاهد گردیدند و در این میان کود سوپرنیترو پلاس و پس از آن تیمارهای تلفیقی از میکروارگانیزمها (مایکوریزا و سودوموناس فلورسنت) بیشترین تاثیر را در افزایش صفات مورد مطالعه داشتند. همچنین در سال دوم، ویژگیهای مورفولوژیک و وزن تر و خشک اندامهای هوایی در مقایسه با سال اول مقادیر بیشتری دارا بودند. در سال دوم و درمقایسه دو چین نیز مشخص شدکه کودهای بیولوژیک سبب افزایش ویژگیهای رشدی، وزن تر و خشک، میزان و عملکرد اسانس نسبت به شاهد گردیدند و این صفات در چین اول میزان بیشتری نسبت به چین دوم داشتند. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد کودهای بیولوژیک نقش مفید و موثری در بهبود ویژگیهای رشد، عملکرد اندامهای هوایی و خصوصیات کیفی گیاه دارویی زوفا دارد.