تشکیل و تکامل خاک های رخنمون شده مناطق باستانی کنارصندل و دقیانوس در شهر جیرفت، استان کرمان

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه آب و خاک، دوره: 34، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JSW-34-1_016
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 39
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

الهام سلیمانی ساردو

دانشگاه شهید باهنر کرمان

محمد هادی فرپور

دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

خاک­ها به­عنوان اجزای مهمی از مکان­های باستانی تشخیص داده می­شوند و عموما به­عنوان نشان­گرهای چینه­شناسی مورد استفاده قرار می­گیرند. هدف از این مطالعه، بررسی میکرومورفولوژی و کانی­شناسی رس بخشی از مکان­های باستانی دقیانوس و گورستان­های باستانی کنارصندل (بستر قدیم و جدید هلیل­رود) و ترکیب اطلاعات به­دست آمده در زمینه خاک­شناسی و باستان­شناسی و نیز هم­پوشانی مناسب اطلاعات به­منظور شناخت بهتر وقایع گذشته می­باشد. به همین منظور تعداد سه خاک­رخ در نقاط باستانی منطقه حفر شد و پس از نمونه­برداری از اعماق مختلف، آزمایش­های فیزیکی و شیمیایی، میکرومورفولوژی و کانی­شناسی رسی روی آنها انجام گرفت. در بررسی نتایج کانی­شناسی رس، وجود کانی­های کائولینیت، ایلیت، کلریت، اسمکتیت و پالی­گورسکیت تایید شد. نتایج میکرومورفولوژی، حضور نوعی فسیل جلبک کاروفیت که نشان­دهنده محیط آب شیرین تا لب شور در عصر دونین تا حال حاضر می­باشد را در خاک­رخ دقیانوس نشان داد. هم­چنین بررسی مقاطع نازک، وجود بلورهای گچ عدسی شکل و به­صورت صفحات درهم قفل شده در خاک­رخ­های کنار صندل، به­ویژه بستر جدید هلیل­رود و عدم وجود گچ در خاک­رخ دقیانوس را تایید کردند. این موضوع می­تواند به­دلیل تاثیرپذیری منطقه کنار صندل از سازندهای نئوژن و گچی بالادست و رژیم بالارونده آب زیرزمینی باشد. وجود پوشش­های قوی رس و کلسیت در اطراف حفرات، به­ترتیب نشان­گر شرایط تکامل بالاتر در خاک­رخ دقیانوس و بستر جدید هلیل­رود بود. احتمالا به­دلیل تاثیرات هلیل­رود بر بستر قدیم خود در طی زمان­های طولانی، تکامل پایین­تر این خاک­رخ در منطقه مشاهده شد. نتایج رده­بندی خاک در منطقه باستانی دقیانوس، وجود افق آرجیلیک که نشان­دهنده بیشتر بودن رطوبت قابل دسترس در گذشته است را اثبات نمود.

کلیدواژه ها

آرجیلیک, باستان شناسی, رده بندی, میکرومورفولوژی, هلیل رود

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.