سیدحسین سادات میدانی

علی رغم مخالفتهای دولتی و مردمی در سراسر جهان ، سرانجام ایالات متحده و متحدان او در ۱۹ مارس سال ۲۰۰۳ (۲۸ اسفندماه ۱۳۸۱) حملات خویش علیه عرا را آغاز کردند و سرزمین این کشور را به اشغال خویش درآوردند؛ اقدامی که مبانی حقوقی بین المللی آن تا حدود زیادی با اعتراض سایر کشورها مواجه گردید. درحالی که دولتهای مهاجم ، اقدام خویش را با اهدافی همانند دفاع از خود، انهدام سلاحهای کشتارجمعی ، برقراری دموکراسی ، اعاده صلح و امنیت بین المللی و ... توجیه می نمایند، برخی دیگر حمله مذکور را "جنگ سلطه " خوانده اند و اغلب دولتها آن را مغایر با موازین و مقررات بین المللی می دانند. در این مقاله صرفا به بررسی مشروعیت حمله از زاویه قطعنامه های شورای امنیت پرداخته شده است . توضیح اینکه دولتهای مهاجم معتقدند که قطعنامه ۶۸۷ (۱۹۹۱) شورای امنیت ، در حقیقت شرایط آتش بس را تعیین کرده بود و توقف توسل به زور تجویزی طبق قطعنامه ۶۷۸ (۱۹۹۰) منوط به اجرای تعهدات عرا طبق قطعنامه ۶۸۷ (از جمله تعهدات مرتبط با خلع سلاح ) بود. به عبارت دیگر از آنجا که عرا به نقض ماهوی این تعهد پرداخته بود، آتش بس ایجاد شده به موجب قطعنامه ۶۸۷ بی اثر شده و حق توسل به زور قطعنامه ۶۷۸ مجددا احیا گردید. مقاله حاضر نشان داده است که پذیرش چنین دیدگاهی مستلزم قبول یک برداشت ابداعی از قطعنامه های شورای امنیت و به فراموشی سپردن تاریخچه تهیه آنهاست . به عبارت دیگر، مبنایی برای این حملات در قطعنامه های پیشین شورای امنیت وجود ندارد.

مشروعیت توسل به زور, قطعنامه های شورای امنیت , حمله علیه عرا, منشورملل متحد, نقض ماهوی