ارزیابی توانمندی ها و کاربری های ژئومورفوسایت ها (مطالعه موردی: ژئومورفوسایت های شهرستان طبس)

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 47، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JHGR-47-1_013
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 94
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد سلمانی

استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

حسنعلی فرجی سبکبار

دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

محمد ناظمی

استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد طبس

حسن اروجی

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

ژئوتوریسم، شاخه جدیدی از گردشگری مسئولانه است که با هدف حفاظت از میراث زمین و همچنین ارتقای سطح زندگی جوامع بومی، حفظ ارزش­ های فرهنگی و توسعه اقتصادی، بر استفاده از جاذبه­ های زمین­شناختی و ژئومورفولوژیکی تاکید می­کند. مجموعه میراث ژئومورفولوژیکی، فرهنگی و گردشگری ژئوتوریسم، در قالب مکان­هایی نمایان شده است که به عنوان ژئومورفوسایت از آن­ها یاد می­شود. شهرستان طبس با وجود فرایند های مختلف زمین­شناسی، مجموعه متنوعی از این ژئومورفوسایت­ ها را در خود جای داده است. به دلیل قرارگیری منطقه طبس بین دو ناحیه بزرگ کویری ایران (دشت لوت و کویر مرکزی)، مناطق کویری و بیابانی طبس تقریبا در حاشیه قرار گرفته است و بسیاری از توانمندی­ های آن هنوز به­صورت علمی بررسی نشده است. در این پژوهش، بنا بود تا ضمن شناسایی مناطق ژئوتوریستی شهرستان، ژئومورفوسایت های منطقه نیز شناسایی شوند؛ براساس مجموعه­ای از ارزش­ های علمی، حفاظتی و گردشگری ارزیابی شوند و سپس با توجه به کاربری­ های متناسب با گردشگری و توسعه اقتصادی، اولویت­بندی شوند. پس از جست­وجوهای گوناگون، درنهایت ۵۰ ژئومورفوسایت برای ارزیابی انتخاب شدند و از بین روش­ های ارزیابی ژئومورفوسایت­ها، از روش GAM استفاده شد. در ارزیابی کلی ژئومورفوسایت های شهرستان، ژئومورفوسایت های «رخنمون های درنجال»، «سرزمین سیاه» و «مخروط­افکنه­ های شتری»، به عنوان بهترین ژئومورفوسایت ها برای کاربری­ های ژئوتوریستی تعیین شدند و می توان آن­ها را به عنوان یک کالای اقتصادی به گردشگران ارائه کرد. ضمن اینکه حفاظت میراث زمین در طبس به­صورت بالفعل صورت نمی­گیرد و از منظر اقتصادی و اجتماعی، جامعه بومی طبس، سهم بسیار اندکی در گردشگری دارد.

کلیدواژه ها

روش ارزیابی GAM, ژئوتوریسم, ژئومورفوسایت, شهرستان طبس, گردشگری پایدار

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.