فاطمه علیجانی - استادیار بخش کشاورزی دانشگاه پیام نور تهران ایران
محمدحسین کریم - دانشیار گروه اقتصاد انرژی و منابع دانشگاه خوارزمی تهران

گیاهان دارویی در طول زندگی بشر از اهمیت خاصی برخوردار بوده اند. یکی از اهداف دولتها نیز افزایش صادرات غیرنفتی میباشد. از آنجاکه در ایران تنوع گیاهان دارویی بسیار زیاد است، صادرات این نوع گیاهان می تواند ارزآوری زیادی برای ایران داشته باشد. خوشه بندییکی از ابزارهای تعیین ساختار داده ها میباشد این فرایند در این مطالعه با استفاده از داده های سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۶ در فائو چهار نوع ازگیاهان دارویی با نام های رازیانه، بادیان، انیسون و گشنیز برای خوشه بندی بازارهای هدف صادراتی ایران (۲۰ کشور برتر) استفاده شدند.این ۲۰ کشور براساس شاخص های سهم بازار، اندازه بازار، رشد بازار، استمرار صادرات، ساختار بازار، مزیت رقابتی و قیمت صادراتی انتخابشده و سپس با استفاده از تکنیک خوشه بندی k-means و توسط نرم افزار SPSS ، خوشه بندی شدند. نتایج نشان داد این کشورهابراساس قیمت صادراتی به چهار دسته تقسیم بندی می شوند. پاکستان، امارات و اوکراین درخوشه اول ،پرو، هند، چین، بنگلادش، بحرین،ترکیه، قطر و کویت در خوشه دوم ، ژاپن و کره در خوشه سوم و کشورهای سنگاپور، انگلستان، کلمبیا، مالزی، اسپانیا، بلژیک، آلمان وروسیه در خوشه چهارم قرار گرفتند.خوشه اول از نظر قیمت صاداراتی و خوشه دوم به لحاظ تعداد زیادی کشورها و داشتن سهم بیشترصادرات ایران دارای بازار هدف مناسب برای صادرات هستند. لذا باید صادرات ایران براساس این خوشهبندی صورت گیرد تا ایران بتواندبازارهای صادراتی خود را به طور مداوم در دست داشته باشد و براساس این خوشه ها برنامه ریزی نماید. بخش دولتی در حمایت ازصادرکننده باید تعرفه های گمرکی به نحومطلوبت تعیین کنند تا تشویق صادرات گیاهان دارویی و ارز آوری بیشتری گردد همچنین بخشخصوصی نیز با استفاده از روش های نوین بازاریابی بخصوص تجارت الکترونیک در بهره گرفتن از این بازارها هدف موفق تر عمل کنند.

روش K-Means ، اندازه بازار، قیمت صادراتی، استمرار صادرات