درسا گودرزی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمدرضا سلیمانی - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
آرش وحید - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

توجه به شکل‎گیری فضاهای تعاملی در طراحی بناهای فرهنگی، علاوه‎بر ارتقاء کیفیت محیط، ایجاد محیطی سرزنده و پویا، سبب رشد فرهنگی جامعه نیز می‎شود. به منظور ارتقاء فرهنگ در یک جامعه، برقراری روابط و تعاملات اجتماعی ضروری است. این پژوهش به دنبال ارزیابی و بررسی مولفه‎های ارتقاء‎ دهنده کیفیت محیط در فضاهای فرهنگی تعاملی می‎باشد. روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی است، که با بررسی نظریات برخی صاحبنظران حوزه معماری و شهرسازی، در زمینه عوامل موثر در ارتقاء کیفیت محیط،‎ صورت گرفته است. بدین منظور عناصر مشترک بین آن‎ها استخراج گردیده و سپس با تحلیل نمونه‎های موردی، که از میان مراکز فرهنگی شاخص داخلی و خارجی که با رویکرد شکل‎گیری فضاهای تعاملی ساخته شده‎اند، تطابق داده شده است. با توجه به اینکه انسان‎ها به صورت ذاتی اهل معاشرت هستند و همواره دوست دارند که در تعامل با مردم و محیط پیرامون خود باشند؛ پیش‎بینی بستری باکیفیت برای پاسخ به این نیاز ضرورت دارد. با توجه به اینکه استفاده از فضاهای عمومی مستلزم بکارگیری مولفه‎هایی کیفی است، با عدم توجه‎به این مولفه‎ها، احتمال استفاده از آن‎ فضاها نیز کاهش می‎یابد. بنابراین جهت داشتن فضاهای فرهنگی باکیفیت بکارگیری راهکارهایی چون؛ امنیت و نظارت، تنوع کاربری‎ها، دسترسی، پیش‎بینی فضایی برای تعاملات اجتماعی، خوانایی، سرزندگی و معنا می‎تواند پاسخگو باشد. از آنجایی که نمونه‎های مذکور به عنوان مراکز فرهنگی تعاملی با کیفیت شناخته می‎شوند، لذا مولفه‎ها و شاخصه‎های بکار گرفته شده در آنان، می‎توانند مبنایی برای طراحی فضاهای فرهنگی با رویکرد مشابه قرار گیرند.

فضاهای فرهنگی، کیفیت محیطی، فضای تعاملی، تعاملات اجتماعی