Mansooreh Abdollahi - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
Farhang Ahmadi-Givi - دانشیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
Mohammad Mirzaei - استادیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران

در این مطالعه،نقش بی­هنجاری مثبت تاوایی پتانسیلی (PV) در وردسپهر زبرین بر جبهه­زایی سطوح زبرین و زیرین در منطقه­ی خاورمیانه و ایران مورد بررسی قرار گرفته ­است. برای این منظور، ابتدا سه سامانه­ همراه با تاشدگی وردایست و جبهه­ی قوی انتخاب شد. سپس، حذف بی­هنجاری تاوایی پتانسیلی مربوط به تاشدگی وردایست با روش میانگین­گیری مداری PV و وارون­سازی آن انجام و میدان­های هواشناختی تغییریافته به­دست آمد. در ادامه، دو شبیه­سازی، یکی بدون تغییر داده­ها و دیگری با داده­های تغییریافته با استفاده از مدل WRF انجام شد. در انتها، جملات تابع جبهه­زایی با به­کار بردن خروجی مدل، محاسبه و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با حذف تاشدگی وردایست، کاهش شیوهای افقی و قائم دما، تضعیف سرعت افقی و سرعت قائم منفی در سطوح زیرین و زبرین و افزایش سرعت قائم مثبت در سطوح زیرین رخ می­دهد. به­طور کلی جملات دگرشکلی و جبهه­زایی قائم و کج­شدگی در سطوح زیرین و زبرین با علامتی مثبت، کاهش می­یابند. جمله کج­شدگی با علامتی منفی در سطوح زیرین، مطابق تغییر الگوی سرعت قائم، افزایش می­یابد. در بررسی سه سامانه به­طور کلی، با حذف تاشدگی وردایست، جبهه­زایی کل، به خصوص در سطوح زبرین، مانند الگوی جبهه­زایی قائم در پایین­دست ناوه و نزدیک به مرکز حذف تاشدگی وردایست کاهش می­یابد؛ تنها در یکی از سامانه­ها دورتر از مرکز حذف تاشدگی وردایست و در سطوح زیرین، مقدار جبهه زایی کل افزایش می­یابد. بنابراین، می­توان نتیجه گرفت که تاشدگی وردایست نقش بارزی در تضعیف و تقویت جبهه­های سطوح زیرین و زبرین وردسپهر ایفا می­کند.

تاوایی پتانسیلی, تاشدگی وردایست, جبهه زایی, شبیه سازی, جبهه های سطوح زیرین و زبرین