تحلیل پدیده گسترش مدارس در دمشق و حلب با تاکید بر دوره زنگیان؛ بر مبنای نظریه سرمایه بوردیو

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: نشریه علمی علم و تمدن در اسلام، دوره: 4، شماره: 15
  • کد COI اختصاصی: JR_SJSCI-4-15_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 152
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علیرضا اشتری تفرشی

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، تهران، ایران.

مهری گودینی

دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

چکیده

در سده­ های ششم و هفتم هجری، نزدیک به چهل مدرسه در دو شهر مهم شام یعنی دمشق و حلب تاسیس شدند. اگر این شمار از مدارس تنها در دو شهر دمشق و حلب، با تعداد مدارس پیشین، به ویژه نظامیه­ ها که شمار قابل ملاحظه کم­تری داشتند، اما در عین حال در جغرافیای وسیع­تر و شهرهای بیشتری پراکنده بودند، مقایسه شود، این مهم آشکار می­ شود که مدارس دمشق و حلب را باید پدیده­ای در خور مطالعه از نظر انگیزه ­ها و عوامل موثر در ساخت آنان دانست؛ از این رو، پژوهش حاضر، ابتدا با بررسی مهم­ترین منابع تاریخی این حوزه با شیوه­ای کتابخانه­ ای، به اطلاعات توصیفی – تاریخی این مدارس دست یافته است؛ سپس با استفاده از نظریه سرمایه پی­یر بوردیو با روش تحلیل کیفی به تطبیق پدیده مدارس با اصول این نظریه دست زده است؛ این پژوهش کوشیده است به تعریفی گویا و کارآمد از نظریه سرمایه بوردیو بپردازد و در ادامه به کمک این چارچوب نظری نشان دهد که مدارس به عنوان سرمایه ­های فرهنگی موسسه­ محور به نقش آفرینی در توسعه میدان اجتماعی گفتمان دینی مذاهب شافعی و حنفی کمک کرده­اند و به­ عنوان عاملی برای فراجذب احترام نسبت به حکمرانان زنگی و در نتیجه، زمینه­ ساز توسعه سرمایه نمادین آنان، یعنی استمرار و افزایش مشروعیت نرم ایشان در جامعه نقش ­آفرین بوده­ اند.

کلیدواژه ها

مدرسه, زنگیان, دمشق, حلب, نظریه سرمایه, بوردیو

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.