حمزه سعیدیان - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، کرمان، ایران
کوروش شیرانی - دانشیار، گروه پژوهشی مهندسی حفاظت خاک و آب، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سید شاهین آقامیرزاده - محقق بخش حفاظت خاک و آبخیزداری ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات ترویج و آموزش کشاورزی، کرمان، ایران
پیمان معدنچی - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، کرمان، ایران

امروزه فرسایش آبکندی به عنوان یکی از مخرب ترین انواع فرسایش در زمین های کشاورزی و منابع طبیعی در دنیا شناخته شده است به طوری که سهم قابل­توجهی از تحقیقات علمی را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش در حوزه آبخیز سراب هلیل در استان کرمان، ۷۹ آبکند شناسایی شدند. سپس ۱۵ لایه اطلاعاتی مورفومتریک به همراه نقشه پراکنش آبکندها تهیه شد و از تحلیل آماری PCA برای تعیین مهم ترین عوامل موثر مورفومتریک استفاده شد و در نهایت نقشه پهنه بندی فرسایش آبکندی با استفاده از مدل بیشینه آنتروپی برای عوامل مورفومتریک در محیط نرم­افزار MaxEnt به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد درمجموع در وقوع فرسایش آبکندی عوامل موفومتریک انحنای دامنه، انحنای نیمرخ، رطوبت توپوگرافی، فاصله عمودی از آبراهه، ارتفاع، فاکتور طول - شیب آبراهه، شیب و بافت سطح زمین در ایجاد فرسایش آبکندی موثر می باشند. نقشه مناطق مستعد فرسایش آبکندی به دست آمده از مدل بیشینه آنتروپی با استفاده از عوامل مورفومتریک در حوزه آبخیز موردمطالعه نیز نشان داد که فرسایش آبکندی در شمال شرق و شرق و جنوب بیشتر دارای احتمال وقوع بین صفر تا ۳۱% است ولی در منتهی­الیه شرق حوزه و جنوب شرقی فرسایش آبکندی کمی افزایش می یابد و تا احتمال رخداد ۹۲% نیز می رسد ولی درصد مساحت آن خیلی کم است ولی به سمت مرکز، شمال، شمال غرب، غرب و جنوب غربی حوزه آبخیز موردمطالعه احتمال وقوع فرسایش آبکندی افزایش می یابد و تا ۹۲% و گاهی در بعضی قسمت ها به ۱۰۰% نیز می رسد.

فاکتور شیب - آبراهه, فرسایش آبکندی, بافت سطح زمین, جهت دامنه