زمینه های تاریخی خراج نگاری های دوره عباسیان معاصر با امامان شیعه علیهم السلام (با تاکید بر الخراج ابویوسف)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: کنگره بین المللی اقتصاد اشتغال تولید در آیینه قرآن و عترت علیهم السلام
  • کد COI اختصاصی: IMAMREZA02_017
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 345
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

وجیهه گل مکانی

دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تربیت مدرس

فاطمه جان احمدی

استاد گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در دوره اول عباسیان و مقارن با زمان حیات امام صادق(ع) و ائمه پس از ایشان، فقها در مقام پاسخگویی به سوالات و نیازهای برخاسته از واقعیات عینی جامعه، واضع قوانین بودند. یکی از مهم ترین فقهای این عصر، ابویوسف بود که در کتاب خود «الخراج» توانست با پیوند فقه و اقتصاد، منابع مالی حکومتی را از نظر مشروعیت و کارآمدی تبیین و بررسی کند. این مقاله در پی آن است که تاریخ اقتصادی عصر اول عباسیان را از طریق معرفی منابع فقهی-اقتصادی این دوره بررسی کند و پاسخگوی این سوال مهم باشد که چه زمینه های تاریخی موجب نگارش الخراج به عنوان اولین کتاب مستقل اقتصادی مسلمانان و سایر خراج نگاری های دوره معاصر با امامان شیعه(ع) شد؟ یافته های این پژوهش که مبتنی بر روش اسنادی و متکی بر توصیف و تحلیل داده های تاریخی است نشان می دهد عباسیان که با شعار «الرضا من آل محمد» قدرت را در دست گرفته بودند، تلاش می کردند نظام ناکارآمد مالیاتی را خود از طریق بازتولید مستمر مشروعیت حکومت، سروسامان دهند و همین امر باعث روی آوردن خلفا به فقهای همگرا با جهت گیری های سیاسی ایشان شد. چنین رویکردی منجر به تولید آثار تاریخی-اقتصادی مهمی توسط فقهای این عصر گردید که مراجعه به آنها ضرورتی اجتناب ناپذ یر برای همه پژوهشگران اقتصاد اسلامی به ویژه پژوهشگران دوره امامان شیعه(ع) است.

کلیدواژه ها

عباسیان، اوضاع اقتصادی، فقه، مشروعیت، ابویوسف

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.