محمد کوهنی - دانشجوی کارشناس ارشد ایمنی ، بهداشت و محیط زیست ، دانشگاه تهران
غلامرضا نبی بیدهندی - ریاست دانشکده مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران
حسن هویدی - عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران

از مهمترین پیشرفت های تکنولوژیکی دهه های اخیر می توان به پیشرفت صنعت تراشه های الکترونیکی وریز پردازشگرها اشاره کرد و شاید مهمترین دستاوردهای فناوری و پیشرفت های بشر در قرن اخیر در زمینه این صنعت و موارد جانبی مربوط به آن بوده باشد. لذا در سال‌های اخیر مشکل زباله‌های الکترونیکی،‌ کشورهای جهان را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است. در این میان مدیریت ضایعات الکترونیکی یکی از مهم‌ترین معضلات پیش روی کشورهاست که با افزایش مصرف وسایل الکترونیکی، مقادیر زیادی از این ضایعات به حجم زباله‌ها افزوده می‌شود و در نتیجه مدیریت ضایعات الکترونیکی از نظر هزینه‌های جمع‌آوری، بازیافت و همچنین مسائل زیست‌محیطی دشوارتر خواهد شد.دراین مقاله سعی شده‌ است تا ضمن معرفی این نوع ضایعات و مسائل و مشکلات مربوط به آن،با بررسیعملکرد در زمینه راه اندازی کارخانه بازیافت ضایعات الکترونیکی، راهکارهای پیشنهادی جهت جمع‌آوری هر چه بهتر ضایعات الکترونیکی در دو راهکار کلی قانونی و فرهنگ‌سازی مطرح کنیم و در پایان نیز ضمن نتیجه‌گیری، پیشنهاداتی در راستای بهبود مدیریت ضایعات الکترونیک با تکیه بر کاهش حجم ضایعات به عنوان راهکار اصلی بیانداریم. پسماندهای الکترونیکی جزء پسماندهای ویژه محسوب می شوند. پسماند ویژه به پسماندهایی اطلاق می گردد که به دلیل دارا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماریزایی، قابیلیت انفجار یا اشتعال و خورندگی، به مراقبت های ویژه نیاز داشته باشند. مواد خطرناک موجود در پسماندهای الکترونیکی شامل آزبست، آرسنیک، باریم، کادمیم، کروم شش ظرفیتی، سرب، جیوه و دیگر عناصر خطرناک می باشد که می توانند موجب ایجاد بیماری هایی در انسان و موجودات زنده شوند. مدیریت پسماندهای الکترونیکی با توجه به مواد خطرناک موجود در آنها با دیگر پسماندهای شهری متفاوت است. از روشهای مدیریتی زباله های الکترونیکی می توان به دفن، سوزاندن و بازیافت اشاره نمود. دفن این گونه زباله ها می تواند منجر به آلوده شدن خاک و آبهای زیر زمینی گردد. سوزاندن زباله های الکترونیکی باعث انتشار دود و گازهای سمی نظیر دی اکسین ها، فوران ها و فلزات سنگین می شود. بازیافت یکی از راههای اصلی مدیریت پسماندهای الکترونیکی به شمار می رود. بازیافت و امحای اصولی علاوه بر صرفه اقتصادی، می تواند جلوی خطراتی که این پسماند ها برای سلامتی و محیط داشته باشند، را بگیرد. این مطالعه به بررسی روشهای مدیریت پسماندهای الکترونیکی و همچنین خطراتی که این پسماندها می توانند بر انسان و محیط زیست وارد نمایند، می پردازد.

محیط زیست، پسماند ، ضایعات الکترونیک