مهدیه جانباز فوتمی - دانشگاه تهران
مجید خلقی - دانشگاه تهران
عبدالنبی عبده کلاهچی - پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
مه آسا روستایی - ;کارشناس/ سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

تحکیم و فرونشست در دشت قزوین که در سال های اخیر تشدید شده است می تواند خسارات جبران ناپذیر جانی، محیط زیستی و مالی ایجاد نماید. عوامل متعددی مانند خصوصیات زمین شناسی منطقه وشرایط آبخوان برمیزان فرونشست تاثیرگذارهستند،لذا جهت مدیریت فرونشست، شناخت پارمترهای موثر بر آن و میزان ارتباط آنها باهم ضروری است. در این مطالعه برای محاسبه بلندمدت فرونشست از داده های سنجنده SENTINEL-۱ در بازده زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ و روش تداخل سنجی تفاضلی راداری (D-InSAR) استفاده شده است. بیشترین مقدار فرونشست دشت قزوین در سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱، برابر با ۴۷ سانتی متر بوده است که در جنوب غربی استان رخ داده است. تاثیر پارامترهای موثر بر فرونشست با بررسی پارامترهای افت سطح ایستابی، هدایت هیدرولیکی، شیب، ارتفاع، کاربری اراضی، ضخامت لایه ریزدانه، زمین شناسی و جنس لایه های آبخوان با استفاده از رویکرد وزندهی شواهد (Weight of Evidence, WoE) بر توزیع مکانی و مقدار فرونشست در محیط GIS سنجیده شده است وتوسط نمودار ویژگی عملکرد گیرنده (Characteristic, ROC Receiver Operating) نتایج آن صحت سنجی شد. نتایج نشان دادند موثرترین پارامتر بر فرونشست دشت قزوین بامقدار ۳/۷۷ متعلق به ضخامت لایه ریزدانه آبخوان بوده است و کاهش سطح ایستابی در رده چهارم تاثیرگذاری بوده است. همچنین نقشه پتانسیل خطر فرونشست که با استفاده از مجموع وزنی پارامتر های موثر به دست آمد توانست با دقت مناسب ۸۷/۰ توزیع مکانی فرونشست آینده را خیلی خوب پیش بینی نماید. در نهایت نتیجه می شود با انکه تغییرات سطح ایستابی جزعوامل شروع کننده فرونشست است،اما شدت و گسترگی آن به ضخامت لایه ریزدانه در منطقه بسیار وابسته می باشد.

فرونشست زمین, پارامترهای موثر بر فرونشست, مدل وزن شواهد, نمودار مشخصه عملکرد, محیط GIS