عبدالهادی خادمیانی - گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی ایران
محبوب مهدویان - گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی،واحدخوی،دانشگاه آزاد اسلامی،خوی،ایران
امیر عبدالهی - گروه تاریخ، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران

بررسی روابط ایلات و قبایل کرد با یکدیگر و با دولت مرکزی، از مباحث مهم تاریخ ایران در دوره اسلامی است. این مسئله در دوره صفویه، به ویژه در نواحی غربی ایران، به دلیل روابط خصمانه ای که با دولت عثمانی در جریان بود، از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این مقاله، کنش گری طوایف و ایلات کرد نژاد مناطق غربی ایران، در تحولات سیاسی دوره شاه عباس اول (۹۹۶- ۱۰۳۸. ق) به روش تاریخی با رویکرد توصیفی مورد بررسی قرارگرفته است. از مباحث مهم مقاله حاضر، سیاست ها و علل درگیری های ایلات کرد با یکدیگر در دوره شاه عباس اول، چگونه بوده است؟ می باشد. نتیجه پژوهش نشان می دهد در عصر شاه عباس اول، طوایف و قبایل کرد ایران که قدرت و حاکمیت ایالات مناطق غربی ایران را در ولایات کردستان، کرمانشاهان و آذربایجان در اختیار داشتند، از کنشگران اصلی سیاسی و نظامی در غرب کشور بودند. در این دوره، نوعی رابطه چند وجهی بین طوایف و ایلات کرد به وجود آمده است که ضمن ایجاد ناآرامی ها در ایالت غربی ایران، درگیری های طایفه ای را نیز منجر شده است. کنشگران اصلی نزاع های طایفه ای و ایلی در مناطق کردنشین در دوره شاه عباس اول طوایف و ایلات محمودی، دنبلی، برادوست، مکری، حکاری، اردلان، بلباس، اورامان ها و امرای بانه بودند که به دلایل متفاوت و متعدد با هم درگیر بودند. بر اساس نتایج این مقاله زورگویی، توسعه طلبی قلمرو امرای کرد، قدرت طلبی برخی قبایل کرد، اختلافات داخلی و خوش خدمتی به حکومت مرکزی، جانب داری و سیاست های سیال دولتین صفوی و عثمانی، از مهم ترین علل درگیرهای ایلی و طوایفی کردها در دوره شاه عباس اول بوده است.

صفویه, ایران, ایلات کرد, شاه عباس اول, کردها