سهراب مروتی - دانشیار دانشگاه ایلام
فرشته دارابی - دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی

مساله جمع و تدوین قرآن کریم و اصول حاکم بر آن، از مسائل مهم علوم قرآنی و اسلامی است. به این موضوع از نظرگاه های مختلف نگریسته شده است. این مساله در همه ادوار تاریخی، محققان و اندیشمندان اسلامی و حتی در قرن معاصر مستشرقین را به تکاپو در این رابطه وادار نموده است. افق نگاه در این پژوهش، تکیه بر روایات جمع قرآن در زمان خلیفه اول و دوم دارد؛ بر این اساس که این روایت ها را از جوامع روایی، به ویژه اهل سنت گرد آورده و با استناد به شواهد و قراین مستند بین فریقین و علی الخصوص اهل سنت به تحلیل و اعتبار سنجی این روایت ها پرداخته است. این پژوهش با شیوه کتابخانه ای _ اسنادی به استخراج احادیث جمع آوری قرآن در زمان خلفای اول و دوم از منابع اصلی حدیثی اهل سنت پرداخته و سپس با روش توصیفی تحلیلی، با استفاده از ابزارهای نقد حدیث درصدد نقد و اعتبار سنجی این روایت ها است. دستاورد این پژوهش این است که جمع آوری قرآن در زمان رسول خدا۶ صورت گرفته و روایت های جمع آوری به دست خلفا پذیرفتنی نیست.

جمع قرآن, عصر نبوی, دوران خلفا, نقد متنی روایات, مصاحف