مرتضی قورچی

مانوئل کاستلزدرکتاب عصراطلاعات ،در یک تعریف ساده، فضای جریان ها (Space of Flows) را سازماندهی مادی عملکردهای اجتماعی می داند که دارای اشتراک زمانی هستند وازطریق جریان ها عمل می کنند. درواقع فضای جریان ها متاثراز شکل گیری جامعه ای شبکه ای است که نتیجه آن به قول دیوید هاروی جغرافیدان صاحب نام معاصر، فشردگی زمان فضا است. ازسوی دیگر، جهانی شدن معاصرکه محصول همگرایی سه فرایند تاریخی مستقل است انقلاب اطلاعات، تجدید ساختار سرمایه داری، شکل گیری نهضت های فرهنگی وبنیاد گرا به شدت تحت تاثیر این فشردگی قرار گرفته است.; در طول دهه ۱۹۷۰ با گسترش تکنولوژی ارتباطات واطلاعات ، فضای جریان ها هر چه بیشترمحدودیت های جغرافیایی را از پیش رو برداشت به طوری که سبب شکل گیری هویت های جدید درمکان های مختلف شد.; کاستلزبه شکل گیری سه نوع هویت اشاره می کند هویت مشروعیت بخش، هویت مقاومت، هویت برنامه دار که دراثرجامعه شبکه ای وفضای جریان ها درجهان بوجود آمده است.; پیتر تیلورجغرافیدان سیاسی مشهورکه به شدت متاثرازتفکرات کاستلز است ، در کتاب اخیرخود به نام شبکهجهان شهرها (۲۰۰۴) به ارائه دیدگاههای خود در خصوص تحلیل جامعه شبکه ای و فضای جریان ها پرداخته و نقشه های ژئوپولیتیکی نوینی از جهان ارائه کرده است که نشان می دهد چگونه فضای جریان ها توانسته اند اقتصاد پسافوردیسم را بوجود آورند و ساختار های نوینی مبتنی بر مرکزیت جهان شهر های اطلاعاتی و مناطق حاشیه ای توام با هویت های مقاومت کننده را شکل دهند.; با توجه به تئوری فضای جریان ها امروزه می بینیم درشرق آفریقا که به شدت متاثر از حاشیه ای شدن و فرهنگ بومی که حاوی هویت های مقاومت کننده است در ارتباطی شبکه ای با بعضی از عناصر جهان اسلام منجر به بروز حرکات تروریستی شده است که هسته های اصلی اقتصاد اطلاعاتی جهان را که بیشتر مبتنی بر جهان شهرهاست ، مورد تهدید قرار داده است. در واقع در جهان امروز جریان متناقضی شکل کرفته است که از یک سو منابع مالی از جهان شهرها توسط سازمان های NGO خیریه متاثر از هویت های مقاومت کننده به سوی مکان های حاشیه ای جهت آموزش و تعلیم بنیاد گرایی سوق داده می شود و از سوی دیگر تعلیم یافتگان در یک جریان معکوس جهان شهرهای متاثر از فضای جریان ها را تهدید می کنند. بنابراین شرق آفریقا مکان حاشیه ای در جامعه شبکه ای مبتنی بر اقتصاد اطلاعاتی است که فضای بسیار مناسبی را جهت شکل گیری بنیاد گرایی بوجود آورده است.;

جامعه شبکه ای, فضای جریان ها, جهان شهر ها, هویت مقاومت, بنیاد گرایی وشرق آفریقا