محدثه نخعی صدقی - دانش آموخته کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
یوسف رمضانی - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
مهدی دستورانی - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

با پیشرفت علم، جوامع بشری برای عبور آب و سایر سیال ها از بستر دریاها، رودخانه ها، نهر ها و زهکش های طبیعی از لوله های انتقال استفاده می کنند. خطوط لوله اگر در مسیر خود از رودخانه ها و بستر دریا ها عبور کند، در طراحی آن ها باید دقت فراوانی به کار برده شود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثر عمق کارگذاری سپر بر آبشستگی خطوط لوله در فواصل مختلف لوله از بستر می باشد. آزمایش های این تحقیق در فلومی به طول ۱۰ متر و عرض ۳۰ سانتی متر انجام شدند. همچنین، آزمایش های این تحقیق در شرایط آب زلال (۹۵/۰u/uc=) صورت پذیرفت. رسوبات یکنواخت با قطر متوسط یک میلی متر (mm۱d۵۰=) در نظر گرفته شد. در این پژوهش، یک لوله از جنس PVC با قطر خارجی ۵/۲ سانتی متر مورد استفاده قرار گرفت. فاصله لوله از بستر (G) بر اساس ضریبی از قطر لوله (۰، ۲۵/۰، ۵/۰، ۷۵/۰، ۱) در نظر گرفته شد. همچنین عمق کارگذاری سپر (Dw) با توجه به ضریبی از قطر لوله (۰، ۲۵/۰، ۵/۰، ۷۵/۰، ۱، ۲۵/۱، ۵/۱، ۷۵/۱ و ۲) انتخاب گردید. نتایج آزمایشات نشان داد که در حالتی که سپر مورد استفاده قرار نگرفت، با افزایش فاصله لوله از بستر، حداکثر عمق آبشستگی زیر خط لوله کاهش می یابد. همچنین، زمانی که نحوه کارگذاری لوله و سپر طوری باشد که سپر دقیقا روی سطح بستر رسوبی قرار گیرد، حداکثر عمق آبشستگی زیر خط لوله مشاهده می شود.

آب زلال, آبشستگی, الگوی جریان, سپر, لوله