مسعود لطیفیان - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری، کرج، ایران
داریوش آتشکار - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری، کرج، ایران
راضیه قائمی - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری، کرج، ایران

شته مومی Eriosoma lanigerum Hausmann (Hem.: Aphididae) یکی از آفات اصلی سیب در سراسر جهان است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی ترجیح میزبانی شته مومی سیب در ۱۰ ژنوتیپ انتخابی از میان نتاج امیدبخش حاصل از هیبریداسیون و گرده افشانی آزاد ژنوتیپ های پاکوتاه بومی سیب (آزایش اصفهان و مربائی مشهد) به عنوان والد مادری، و پایه های رویشی تجاری سیب (M۹, M۲۷, B۹) به عنوان والد پدری بود. این پروژه طی سال های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ انجام شد. نظارت بر کلونی­های شته مومی سیب هر ۲ هفته یکبار از ابتدای فروردین تا آبان ماه انجام شد. در ادامه بررسی، نرخ استقرار نسبی و شاخص ترجیح شته محاسبه شد. صفات رویشی شامل درصد ریشه­زایی، تعداد ریشه تولید شده، طول ناحیه ریشه­زا روی پایک­ها، طول ریشه­ها و تعداد پایک تولید شده اندازه گیری گردید. برای تفکیک هیبریدها، روش تحلیل خوشهای و درجه تاثیر صفات مختلف بر شاخص­ها از طریق تجزیه و تحلیل رابطه همبستگی بکار رفت. میانگین نرخ استقرار و شاخص ترجیح به ترتیب معادل ۱۴/۰ ± ۴۲/۲ و ۰۶/۰ ±  ۹۶/۰ بود. غیرحساس­ترین و حساس­ترین پایه هیبرید به ترتیب Azop۳(۱۳۸۶) وM۹op۳ بودند. برخی از خصوصیات رویشی پایه­های هیبرید از جمله میانگین طول ریشه تولیدی پایک در بروز تفاوت­های پایه­های هیبرید سیب مورد مطالعه از نظر نرخ استقرار و ترجیح میزبانی شته مومی سیب موثر بوده­اند. نتایج این پژوهش در برنامه­های اصلاحی آینده ارقام سیب کاربرد دارد.

سیب, آفات, مدیریت آفات, مقاومت گیاهی, ژنوتیپ های پاکوتاه