ارزیابی تحمل به تنش شوری ژنوتیپ های جو زراعی ( .Hordeum vulgare L)

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه نهال و بذر، دوره: 38، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_SPJ-38-3_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 143
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شکیبا شاهمرادی

موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

سید علی طباطبایی

مرکز تحقیقات و آموزشکشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.

چکیده

به منظور ارزیابی و شناسایی ژنوتیپ های متحمل به شوری، تعداد ۵۰ ژنوتیپ جو زراعی با منشاء ایران در دو آزمایش مزرعه ای طی دو سال زراعی۹۹-۱۳۹۸ و ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد (آزمایش شرایط بهینه در ایستگاه مرکزی یزد وآزمایش تنش شوری در ایستگاه شهرستان اردکان) ارزیابی شدند. آزمایش در قالب طرح لاتیس مستطیل ۸×۷ با سه تکرار اجرا شد. هدایت الکتریکی خاک و آب آبیاری در آزمایش بهینه به ترتیب ۳/۴و ۳/۶دسی زیمنس و در آزمایش شوری به ترتیب ۱۴ و ۱۰ دسی زیمنس بود. شاخص شدت تنش (SI) در سال زراعی۹۹-۱۳۹۸، ۰ /۲۱و در سال زراعی ۱۴۰۰-۹۹ این شاخص ۳۲/۰ برآورد شد، که نشان دهنده شدت بیشتر تنش شوری در سال دوم آزمایش بود. برای مقایسه ژنوتیپ ها با ارقام اصلاح شده، شش رقم جو زراعی از جمله دو شاهد متحمل به شوری مهر و خاتم، در آزمایش ها گنجانده شد. خصوصیات فنولوژیکی تعداد روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی، عملکرد دانه و وزن هزار دانه برای ژنوتیپ ها اندازه گیری شد. میانگین عملکرد دانه در شرایط بهینه و تنش شوری در سال اول آزمایش، به ترتیب ۲۱۵ و ۱۷۴ گرم درمترمربع بود و در سال دوم به ترتیب ۲۷۱/۹و ۱۸۴ گرم درمتر مربع بود. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد اثر متقابل سال× تنش شوری × ژنوتیپ بر صفات مورد ارزیابی ژنوتیپ های جو معنی دار بود. بر اساس تجزیه به مولفه های اصلی و شاخص های تنش، در سال اول آزمایش ژنوتیپ های شماره۵۰ (TN۵۰۰۸)،۳۳ (TN۴۲۴۷) و ۳۸ (TN۴۳۵۷) نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشتند. درحالیکه در سال دوم دو ژنوتیپ شماره ۲۴ (TN۳۴۷۴)، ۲۷ (TN۳۶۴۳) به همراه ارقام متحمل خاتم و مهر دارای عملکرد دانه بالاتری بودند. محل جمع آوری این دو ژنوتیپ متحمل، به ترتیب استان کرمان و استان فارس بود. با استفاده از نتایج این پژوهش، ژنوتیپ-های متحمل به تنش شوری شناسایی شدند.

کلیدواژه ها

جو, شاخص شدت تنش, تنوع ژنتیکی, سازگاری, عملکرد دانه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.