ابوالقاسم روحی - پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
علی گنجیان خناری - پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
رضا پورغلام - پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
رامین عبداله زاده کلانتری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال،تهران،ایران

فعالیت های بررسی جمعیت شانه دار Mnemiopsis leidyi از سال 1380 در سواحل جنوبی دریای خزر اغاز گردید که ابتدا با افزایش زیاد جمعیت همرته بوده و پس از ان هم اکنون در این دریا جمعیت ان در حد پائینی ماندگار گردید پراکنش فراوانی طولی شانه دار نشان داد که سه مرحله دلاوری larvae جوانی juveniles و نابالغ transitional حدود 98/6 درصد جمعیت را تشکیل دادند حداکثر تراکم تابستان پائیز شانه دار M.leidyi در منطقه نورگیر در سال 1380 با 831± 674 عدد در متر مکعب بوده در حالیکه حداقل تراکم ان در ناحیه تاریک حوزه جنوبی دریای خزر به ثبت رسید در طی سال های 90-1382 جمعیت شانه دار M.leidyi در حوزه جنوبی این دریا هرگز به مقدار اولیه ان نرسیده و حتی تراکم و زیتوده ان به ترتیب 1-843 عدد در متر مکعب و 37/7-0/07 گرم در متر مکعب کاهش یافت کاهش سریع ترکیب گونه ای و تراکم زئوپلانکتون در سال های اولیه ورود این جانور و ناپیدی شدن برخی از گونه ها از اثرات نامطلوب شانه دار بوده است ترکیب طیف غذایی شانه دار دریای خزر زئوپلانکتون ها بوده که گروه پاروپایان copepoda سهم عمده ای را تشکیل دادند هم اوری شانه دار در اب حوزه جنوبی دریای خزر12 عدد در روز بود که حداکثر تعداد ان 115 عدد تخم در روز که با افزایش اندازه بدن افزایش نشان داد بررسی تغذیه شانه دار نشان دار نشان داد در حالیکه اکثر محتویات شکم نمونه های جمع اوری شده خالی بود کاهش قابل توجه تراکم شانه دار Mnemiopsis مه میتواند بدلیل کاهش شدید هم اوری و تخمریزی باشد کاهش غذای زئوپلانکتون در دسترس مهمترین دلایل کاهش و ماندگاری این شانه دار در حوزه جنوبی دریای خزر بوده است

دریای خزر،زئوپلانکتون،تغذیه،شانه دارMnemiopsis leidyi