نگاه نوستالژیک خاقانی و بحتری به ایوان مداین
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: فصلنامه ادب عربی، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JALIT-4-1_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 81
نویسندگان
استادیار دانشگاه مازندران
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران
چکیده
نوستالژی (nostaligia) واژه ای فرانسوی است که از دو سازه یونانی(nostos = بازگشت) و (alogos = درد و رنج) ترکیب شده. معنی لغوی آن «بازگشت درد و رنج» است. در اصطلاح، نوستالژی خلاصه یک حس درونی تلخ و شیرین نسبت به اشخاص، وطن و زادگاه (رویکرد گذشته گرا) و یا آرمان شهر، موقعیت های گذشته و آرزوهای نهفته درونی (رویکرد آینده گرا) است. این احساس از لحاظ روانشناسی نتیجه یادآوری ذهنی یا آرمان پنداری است. نوستالژی، ناخودآگاه در درون فرد بروز پیدا می کند و از حوزه اختیار فرد خارج است. از آن جایی که ادبیات تجلی گاه عواطف و احساسات پاک انسانی است این حس ناخوداگاه در برخی از متون ادبی ما به دلایلی جلوه ای ویژه دارد. نوستالژی در آثار ادبی از راه مولفه های زبانی و بیانی به ظهور می رسد و نقد روانشناختی در حوزه ادبیات، بررسی این حس را در آثار شاعران و نویسندگان را بر عهده دارد. ایوان مداین، کاخ باشکوه و مجلل دوره ساسانیان با گذشت روزگار به ویرانه ای بدل شده است که در پیدایش حس نوستالژیکی بحتری (شاعر عرب قرن سوم) و خاقانی (شاعر پارسی قرن ششم) به هنگام دیدار از این کاخ، موثر افتاده است. هر دو شاعر تازی و پارسی، ناخودآگاه پس از دیدن مانده های این کاخ با نگاه پندآموز و عبرت انگیز برآمده از حس نوستالژیک، به یاد دوران باشکوه کاخ و پادشاهان و افراد آن، افسوس خورده اند و با یادآوری روزگار زرین و خوش گذشته، نسبت به احساس تنهایی کنونی، آه کشیده اند و در این احساس روانی به نوعی نسبت به دوران حال و گردش روزگار معترض شده اند. واژه، تصویر، رنگ، تلمیحات و اشارات ملی مذهبی، سخنان بدیهی در معنای ضمنی و نوع جملات به کار گرفته شده در اغراض ثانویه از مهمترین مولفه های زبانی برآمده از این حس فردی ناخودآگاه در قصاید ایوان مداین (بحتری و خاقانی) است؛ که در این مقاله تحلیل و بررسی می شوند.کلیدواژه ها
ایوان مداین, بحتری, خاقانی, مولفه های زبانی, نوستالژیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.