جمشید یزدانی چراتی - علوم پزشکی مازندران
فاطمه مردانشاه - علوم پزشکی مازندران
سیاوش اعتمادی نژاد - علوم پزشکی مازندران
محمد صادق رضایی - علوم پزشکی مازندران
مصطفی قدمی - علوم پزشکی مازندران
الهام احمدی باصیری - علوم پزشکی مازندران

سابقه و هدف: نقشه بندی بر اساس میزان های استاندارد شده بدون در نظر گرفتن همبستگی مکانی منجر به برآوردهای نامناسبی می گردد؛ در این مطالعه با استفاده از هموارگر بیزی (Bayes) در مدل پواسن (Poisson) با تابع پیشین گاما نقشه بروز بیماری سل تهیه گردید. مواد و روش ها: نرخ های بروز بیماری دارای مدل پواسن می باشند که پس از استانداردسازی با استفاده از دو روش هموارسازی بیزی تجربی با تابع پیشین گاما و بدون در نظر گرفتن همبستگی فضایی و با استفاده از داده های سال های ۹۰-۱۳۸۴ محاسبه شد. سپس با استفاده از نرم افزار GIS (Geographic information systems) نقشه بروز بیماری سل تهیه گردید. برای تجزیه و تحلیل بیزی از نرم افزار Excel و WinBUGS نسخه ۱۴ و برای سایر تحلیل ها از نرم افزار آماری SPSS نسخه ۲۰ استفاده شد. یافته ها: بر اساس داده های موجود، میزان نرخ بروز بیماری در استان برابر با ۱۴/۸ برآورد گردید. با بررسی متغیرهای وارد شده در مدل رگرسیون پواسون، این نتیجه به دست آمد که متغیرهای جنس و بیماری از متغیرهای تاثیرگذار در نرخ بروز بیماری بودند. استفاده از هموارسازی باعث شناسایی خوشه های بهشهر و نکا در شرق استان و خوشه های سوادکوه و ساری و بخش بندپی بابل در مرکز و خوشه محمودآباد و سرخرود در غرب استان شد. استنتاج: نرخ بروز بیماری و مقایسه آن با آمار کشوری نشان دهنده وضعیت بهتر استان نسبت به کشور می باشد. بر اساس مدل مبتنی بر استنباط بیز تجربی، به دلیل بیش پراکنش برازش داده شده و با توجه به معیار نیکویی برازش بهتر، مدل فوق در شناسایی خوشه ها از توانایی بهتری برخوردار بود.

Tuberculosis, standardized incidence rate, poisson regression models, empirical Bayes model, goodness of fit, smoothing, سل, میزان ابتلای استاندارد شده, مدل رگرسیون پواسن, مدل بیز تجربی, نیکویی برازش, هموارسازی