هادی تناور - گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.
حسن برزگر - گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.
بهروز علیزاده بهبهانی - گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.
محمدامین مهرنیا - گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.

گیاه پونه با نام علمی Mentha pulegium متعلق به خانواده نعناعیان است. در این پژوهش پس از استخراج اسانس به روش تقطیر با آب، ترکیبات شیمیایی اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی شناسایی شد. فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس پونه به روش های بررسی توانایی مهارکنندگی رادیکال DPPH و ABTS و همچنین میزان مقاومت در برابر اکسیداسیون لینولئیک اسید و تغییر رنگ بتاکاروتن بررسی شد. سنجش میزان ترکیبات فنلی کل با استفاده از روش فولین سیوکالتو محاسبه گردید. تعیین میزان فلاونوئید به روش رنگ سنجی آلومینیوم کلراید صورت گرفت. اثر سایتوتوکسیک اسانس پونه در غلظت ­های مختلف اسانس (۱، ۱۲۵/۳، ۲۵/۶، ۵/۱۲، ۲۵، ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر) در برابر رده سلولی سرطان روده بزرگ (HT۲۹) با استفاده از روش MTT بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانس پونه دارای ۲۵ ترکیب است که عمده ترین ترکیبات شیمیایی موجود در آن شامل دی ال-لیمونن ۴۴/۲۸%، دی-کاروون ۷۶/۱۸%، اوکالیپتول ۸۶/۸% و پولگون ۶۵/۸% بود. میزان مهار رادیکال های آزاد اسانس پونه با DPPH و ABTS به ترتیب ۵/۵۱% و ۴۳/۵۳% بود. میزان مقاومت اسانس پونه در برابر اکسیداسیون لینولئیک اسید و تغییر رنگ بتاکاروتن برابر با ۲۲/۵۹ درصد بود. میزان فنل کل اسانس و فلاونوئید به ترتیب برابر با ۳۵/۷۳ میلی گرم گالیک اسید بر گرم اسانس و ۹/۱۹ میلی گرم کوئرستین بر اکی والان بود. نتایج اثر سایتوتوکسیک اسانس پونه نشان داد که درصد زنده مانی سلول های HT۲۹ به ترتیب ۱۰۰، ۲۱/۷۰، ۲۶/۶۱، ۹۸/۵۱، ۱۲/۳۵، ۴۴/۲۴، ۶۵/۱۸ و ۹۲/۱۰ بود. براساس نتایج به دست آمده با افزایش غلظت اسانس پونه، تاثیر بر رده سلولی HT۲۹ افزایش یافته و درصد زنده مانی سلول های HT۲۹ کاهش یافت.

اسانس پونه, بتاکاروتن لینولئیک اسید, فلاونوئید کل, کروماتوگرافی گازی