سارا حجتی - Dept. of Physiology, Fasa University of Medical Sciences, Fasa, Iran & Dept. of Sport Physiology, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.
فرهاد دریانوش - Dept. of Sport Physiology, School of Physical Education and Sport Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran.
سلمان وجدانی - Dept. of Anesthesiology and Intensive Care, Fasa University of Medical Sciences, Fasa, Iran & Noncommunicable diseasea research center, Fasa University of Medical Sciences, Fasa, Iran.
فرزاد ناظم - Dept. of Sport Physiology, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

زمینه و هدف: استئوپروز یک بیماری متابولیک استخوان است. برخی سودمندی میدان الکترومغناطیسی را بر استخوان گزارش کرده اند. هدف این مطالعه، ارزیابی اثر پالس الکترومغناطیس بر استحکام ران و ریز ساختارهای استخوان در  مدل تجربی پوکی استخوان بود. روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، ۳۰ سر موش آزمایشگاهی  در ۳ گروه کنترل، OVX و OVX+PEM تقسیم شدند. گروه OVX+PEM از هفته ۱۲ پس از عمل، به مدت ۱۰ هفته (۳روز در هفته) تحت درمان با پالس الکترومغناطیس (با شدتmT۴/۲و فرکانس Hz۵/۷) به مدت ۳۰دقیقه قرار گرفت. سپس استخوان های ران آنها برای تعیین استحکام و ریزساختارهای بافت استخوان (ضخامت استخوان های ترابکولار و کورتیکال و فواصل استخوان های ترابکولار) برداشته شد. برای بررسی ریز ساختارها، نمونه ها با H&E رنگ آمیزی و توسط روش هاورد اندازه گیری شدند. داده ها به وسیله آزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه، تحلیل واریانس با اندازه گیری های تکراری و تست تعقیبی شفه توسط نرم افزار SPSS (ویرایش ۱۶)، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: با وجود وزن اولیه یکسان موش های هر سه گروه (۱۵/۰P=)، وزن آزمودنی ها پس از ۱۲ و ۲۲ هفته از اواریکتومی افزایش معنی داری یافت (۰۵/۰>P). ضخامت استخوان های کورتیکال، ترابکولار و استحکام استخوان ران در گروه  OVX (به ترتیب: ۹۰/۵±۸۰/۲۲۰X=، ۰۰۱/۰>P؛ ۷۳/۵±۳۴/۹۰X=، ۰۰۱/۰=P؛ ۰۷/۱±۱۵/۵X=، ۰۰۲/۰=P) و OVX+PEM (به ترتیب: ۰۲/۶±۴۰/۲۵۵X=، ۰۰۱/۰>P؛ ۴۳/۳±۵۰/۱۱۳X=، ۰۰۸/۰=P؛ ۱۱/۱±۰۰/۸X=، ۰۱۵/۰=P) نسبت به گروه کنترل (۱۳/۵±۳۶/۲۳۲X=،۰۶/۵±۵۰/۱۰۰ X=،۱۶/۱±۹۵/۶X=) به طور معنی داری کاهش یافت. ضخامت کورتیکال، ترابکولار و استحکام استخوان در گروه OVX+PEM نسبت به اوراکتومی به طور معنی داری افزایش یافت (۰۰۱/۰>P) و کاهش معنی داری در فاصله بین ترابکولارها در گروه OVX+PEM (۸۷/۲±۶۰/۱۱۱X=) نسبت به OVX(۷۴/۴±۴۰/۱۲۷X=) وجود داشت (۰۰۱/۰>P). نتیجه گیری: پالس الکترومغناطیس به عنوان یک درمان غیر تهاجمی، می تواند اثرات سودمندی در بهبودی پوکی استخوان داشته باشد.

Osteoporosis, Bone density, Ovariectomy, Pulsed electromagnet., استئوپروز, تراکم استخوان, اواریکتومی, پالس الکترومغناطیس