سید محمود موسوی نژاد - Department of Psychology, Islamic Azad University, Zahedan branch, Zahedan, Iran
غلامرضا ثناگوی محرر - Department of Psychology, Islamic Azad University, Zahedan branch, Zahedan, Iran
اصغر زربان - CardioVascular Diseases Research Center, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran.

زمینه و هدف: شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، از درمان های موج سوم است که اثربخشی آن در دامنه ای از اختلال های روانی مختلف، مورد آزمون قرارگرفته است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشخوار فکری و شاخص قند خون بیماران دیابتی نوع دو انجام شد. روش تحقیق: پژوهش حاضر، مطالعه ای شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. از بین کلیه بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ مراجعه کننده به مرکز دیابت بیرجند در شش ماه دوم سال ۱۳۹۶، ۴۰ بیمار دیابتی (۲۰ نفر در گروه آزمایش، ۲۰ نفر در گروه کنترل) به صورت در دسترس انتخاب شدند. داده ها توسط پرسشنامه مقیاس نشخوار فکری Nolen-Hoeksema و Morrow و نیز با انجام دو آزمایش HbA۱c (هموگلوبین گلیکوزیله) و FBS (قند خون ناشتا) جمع آوری شدند. برای گروه آزمایش، آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی به روش Segal و همکاران، در ۸ جلسه ۶۰دقیقه ای برگزار شد؛ درحالی که افراد گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. در نهایت از آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار برای شرح و توصیف داده ها و از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس، لوین و کالموگروف-اسمیرنوف برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. سطح معنی داری ۰/۰۵ در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در میانگین نمرات نشخوار فکری و قند خون ناشتا (FBS) در افراد گروه آزمایش، قبل و بعد از انجام مداخله وجود داشت (۰/۰۵>P)؛ اما تغییر معنی داری در میانگین هموگلوبین گلیکوزیله (HbA۱c) افراد این گروه مشاهده نشد. تغییرات مشاهده شده در گروه کنترل نیز معنی دار نبود. نتیجه گیری: استفاده از شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، به عنوان یک مداخله آموزشی اثربخش در کاهش نشخوار فکری و قند خون ناشتا (FBS)، برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دو می تواند موثر باشد؛ اما احتمالا در کاهش هموگلوبین گلیکوزیله (HbA۱c) بیماران مبتلا به دیابت نوع دو موثر نیست.

Mindfulness, Rumination, Fasting Blood Sugar, Glycosylated Hemoglobin, Diabetes Type ۲, ذهن آگاهی, نشخوار فکری, قند خون ناشتا, هموگلوبین گلیکوزیله, دیابت نوع دو